Ken je dat, dat je met hand en tand een stelling hebt staan verdedigen en dat je erachter komt dat je ongelijk hebt? Dat je al die tijd voor de gek bent gehouden? In de maand December zijn er bijvoorbeeld heel wat kindjes voor wie Sinterklaas van zijn voetstuk valt. Ik weet nog goed hoe teleurgesteld ik was, en dat ik me ook een beetje schaamde.
Geloven in Sinterklaas
Het was op een verjaarspartijtje, ik was een jaar of zeven. ‘Geloof jij nog in Sinterklaas?’ zei mijn vriendinnetje Marije smalend. ‘Je weet toch dat hij niet bestaat?’ Geschokt keek ik haar aan, ik kon en wilde het niet geloven. Marijes moeder probeerde de situatie nog te redden, wat haar op een woedende blik kwam te staan: ‘Mam, gisteren zei je nog tegen mij dat hij NIET bestond!’
Toen ik mijn eigen moeder er thuis naar vroeg, gaf ze toe dat Marije gelijk had. Teleurgesteld dat ik was! Niet eens omdat ik genept was, maar vooral omdat ik Sinterklaas met alle overtuiging die ik in me had, had staan verdedigen.
Prinses op de erwt
Veel van mijn herinneringen aan mijn Indische opa stammen uit dezelfde tijd. Had ik iets te piepen, dan riep mijn moeder: ‘Prinses op de erwt!’ Mijn lieve opa begon dan direct een verhaal over het Indische adellijke bloed dat door mijn aderen stroomde. Meestal wist hij op de simpelste vragen over Indië geen antwoord, maar dit verhaal kwam vloeiend over zijn lippen. Toen had ik al iets kunnen vermoeden….
Javaanse prinses
Mijn opa schetste de prachtige kraton in Jogjakarta, de sultan met al zijn vrouwen, de dansen die er werden opgevoerd. Ooit was één van onze voorvaderen naar Indië gekomen, had daar van een sultan één van zijn dochters aangeboden gekregen en omdat hij dat niet af mocht slaan, had hij haar getrouwd. Omdat hij al getrouwd was, konden de kinderen die uit dit tweede huwelijk voortkwamen, niet erkend worden. Dus kregen ze de achternaam van hun vader, achterstevoren gespeld. Mijn moeders familie heet Rhemrev, draai dat maar eens om. Volgens mijn opa stamde ik dus af van een Javaanse prinses. Ik nam het voor kennisgeving aan.
Indische mythe
Nu ik tijdelijk de redactie van Indisch 3.0 kom ondersteunen, heb ik me verdiept in de redactieformule van de site. Daar kwam ik een lijstje van discutabele opvattingen tegen. En wat schetste mijn verbazing: ‘Een gangbare opvatting: je bent speciaal als je Indisch bent (want je stamt af van een Javaanse prinses).’ Wat blijkt: de Javaanse prinses is blijkbaar een Indische mythe, een soort Indisch Sinterklaasverhaal! Ik moest er hard om lachen. Ben je verdorie in de dertig, blijk je alsnog genept!
In de familie van mijn opa van moederskant (Lentze), met een flink aandeel Chinees bloed, heerst ook het verhaal dat onze Chinese voormoeder van adel was. Ik heb nog geen documenten ingezien die dit ontkrachten of bevestigen, maar ik zet er wel zo mijn vraagtekens achter. Weliswaar was het Europese component van onze stamboom destijds ‘in goeden doen’, maar wat ik sindsdien heb gelezen over de Chinese gemeenschap in Indonesië, en dan ihb de ‘Peranakans’ (uit de zuidelijke provincies van China, en deels gemengd met Javanen), doet me denken dat het waarschijnlijker is dat onze oude Duitse voorvader is getrouwd met een Peranakan-koopmansdochter of iets dergelijks.
Dus minder romantisch dan Chinese adel, maar voor mij misschien juist daarom toch wat meer tot de verbeelding sprekend. Misschien laat ik die stamboom nog wel eens een keer uitzoeken; is er dit jaar ’n beetje bij ingeschoten.
Inderdaad lijkt me een en ander een Indische mythe maar toch moet je voorzichtig zijn met de afwijzing daarvan.
Wat ik heb begrepen is dat Javaanse (en Balineze) vorsten wel eens de beschikking kregen over meisjes: of deze werden hen aangeboden of ze werden door de vorst zelf aangewezen. Je hoeft daarvan niet vreemd op te kijken want zo was de cultuur daar.
Tijdens de komst van de eerste Nederlanders had de Balineze vorst die hen ontving 200 vrouwen. De kans dat een van de Nederlanders die vervolgens achterbleven (of Nederlanders die daana naar Bali gingen) met een van die vrouwen uit het hof trouwde of met een van hun kinderen lijkt me ook niet uitgesloten.
Achteraf kun je dan met recht zeggen: mijn oma was een prinses (weliswaar al dan niet omhooggetild)
Mijn oma was ook zo’n prinses, maar van haar heben we gelukkig nog een foto en wat documenten. Ze behoorde tot de kaste der krijgers (gusti) en omdat ze trouwde met een Nederlander werd ze daaruit gestoten..
Wat Rhemrev betreft is dit een ander verhaal.
Je kon buiten de Japanse kampen blijven wanneer je
1. ko aantonen een inlander te zijn en geen Nederlander (dat had te maken met het percentage inlands bloed of o.i.d.)
2. kon aantonen dat je bvb Duitser was, want dan bleef je ook buiten de kampen.
Duitsland en Japan waren bondgenoten tijdens Wereldoorlog II
p.s. sorry bedankt.
Die vreemde en raadselachtige namen in indie waarvan er een aantal dragers waren had te maken met het feit de vader van zo’n buitenechtelijk kind, het kind wel wilde erkennen, maar omdat die situatie hem in verlegenheid bracht gaf hij dat kind een naam waarin zijn eigen naam verwerkt was. Het waren vaak omkeringen, het resultaat was ook grappig: Redlum (Mulder), Madrotter (Rotterdam), Rhemrev (Vermehr) en dergelijke.
Op Java en andere gebieden die ooit onder de invloed van Majapahit stonden dragen de nakomelingen van de Vorsten van Sunda(West Java) en Java( Midden en Oost Java) de titel Raden .
Raden titel bestaat uit voorvoegsel Ra en Hadyan=Heer of Vrouwe
Prinses = Putri Raja (dochter van de koning) , draagt ook andere titels die haar status benadrukten.Ze kan geboren zijn als de dochter van de Permaisuri(Koningin) of de dochter van een Selir van adelijke afkomst .
Alleen de dochter van de Permaisuri kan ook koningin (Ratu) worden
Prins=Putra Raja (Pangeran). Hij heeft ook de titel Raden(Heer)
Is hij de zoon van een koningin dan hij is de troonopvolger.
De Raden titel is overdraagbaar op grond van geboorte recht (mannelijke kant).
Daarnaast kan de regerende vorst de “gewone”mensen een titel Raden schenken.Of hij heeft een zoon/dochter verwekt bij een bijvrouwen ( dat kan tientallen zijn).
In de kraton complex lopen er honderden mannelijke / vrouwelijke Raden .
Tijdens de aanwezigheid van de Nederlanders heb je 3 soorten Raden , die rechtstreeks in dienst zijn bij de Vorst of Sultan/Susuhunan , en de groep die bij de Inlandse Binnenlandse Bestuur* bepaalde functies bekleden(meestal uit Regenten families) en als laatste groep de ambteloze vaak “verarmde” Raden (m/v) .
In oude Westerse boeken werd de titel Raden Adjeng(Vrouwe en ongetrouwd) of Raden Ajoe (getrouwd of weduwe) vaak vertaald als “prinses” .
De Sundanezen gebruiken de toevoeging Adjeng of Ajoe niet.
Dank voor al de interessante reacties! Ik weet dat er ergens een stamboom moet zijn van de Rhemrev/Vermehr/Vermeers. Er is zelfs een Vermeer-stichting waar de Rhemrev-tak deel van uitmaakt. Ik ga die stamboom eens opzoeken en nauwkeurig bekijken om te zien wat er nu wel of niet van mijn opa’s verhaal overeind blijft… wie weet was er wel een Raden in de familie…
Er is ook een vermeer tak naar banda(molukken) gegaan, de bruin vermeer( de bruin hebben ze ervoor geplakt). Toevallig ben ik daar een afstammeling van.
Ook mijn overgrootmoeder heeft volgens mijn opa en oma altijd gezegd dat haar moeder van de kraton afkomstig was. Haar vader was een zwitser. Haar moeder was gewoon een pembantoe in de kraton. Weet u, Indische mensen die zich schamen dat ze Indonesisch bloed hebben, en wie indonesische trekken hebben, dus er niet onderuit kunnen komen dat ze van Indonesische komaf zijn(bijv idoeng pesek etc), beweren dat hun indonesische (voor)ouder(s) van de kraton afstammen. Als ze dan toch moeten toegeven dat ze deels indonesisch zijn dan maar zo…
Ik ben een Indo, mijn voorouders(mijn Indische opa’s ook) komen allemaal uit de kampong of desa(heb zelfs een ternataanse voormoeder die slavin was) en ik ben er trots op!
Ik heb volgens zeggen ook nog wat Indonesisch adelijk bloed, Javaans en uit Borneo. Prinses van Martapoera. Maar ja, het stikte in die tijd van de prinsessen.
@Van Beek
Dat niet willen erkennen dat je indo bent kwam wel vaker voor in Indie, lees hiervoor maar de kranten op de website historische kranten.
Hoewel, dat pochen, je werkt in de kraton en je zegt aan iederen die het maar horen wilt dat je prinses bent.
Bij Indonesiers komt het ook (nog steeds) voor: iemand werkt, zeg maar, als schoonmaakster in het politiebureau, en zij zegt aan iedereen dat zij bij de politie werkt.
Dit heeft te maken met “malu” zijn. Komaf, afkomst, positie was Indische kringen ook heel belangrijk.
Op alles wordt dan gelet: hoe je je kleedt, hoe je eruit ziet,hoe je je verbaal uit, wat je verdient, wat voor werk je doet.
Windowdressing (de zaken beter voorstellen dan ze zijn) kwam wel vaker in die kringen voor.
Daarvoor zullen wel redenen zijn aan te voeren.
Ik weet het niet zeker, maar een en ander had waarschijnlijk te maken met de maatschappij waarin je leefde en waar iedereen op iedereen neerkeek of omhoog keek.
Uiteindelijk, eens val je door de mand (al draagt een aap een gouden ring, het is en blijft een lelijk ding), en al dan niet via roddel (ook zo’n geliefde bezigheid) of naspeurwerk komt men toch wel achter de feiten.
p.sje
Volgens mij is keukenprinses geen berschermde titel. Dus elke vrouw die bedreven is in het hanteren van de wok/wajan kan daarop aanspraak maken 😉