Dáár is dat geld dus.
Voor het eerst is de periode van bijna 25 jaar ‘repatriëring’ uit Indonesië in één boek beschreven, en voor het eerst zijn er sporen gevonden van de verloren gewaande Indische spaartegoeden, pensioenen en internationale compensatiegelden. Met Opgevangen in andijvielucht opent Griselda Molemans definitief de postkoloniale doos van Pandora.
Vorige week presenteerde Griselda Molemans het resultaat van vijf jaar research: het boek Opgevangen in andijvielucht. Dit boek, dat mede mogelijk gemaakt is door een crowdfundingactie, maakt voor het eerst inzichtelijk dat er nog miljoenen aan Indische spaartegoeden, verzekeringsgelden en zelfs internationale compensatiegelden achter slot en grendel liggen.
De introductiefilm waarmee Griselda Molemans haar boek presenteerde. Foto: Tabitha Lemon/ Indisch 3.0.
Indische tegoeden
Verschillende media besteedden afgelopen week aandacht aan het opmerkelijke boek van de in Amerika gevestigde journaliste. Zo was er aandacht voor in de Volkskrant, NRC en dit weekend ook in de Leeuwarder Courant (Bericht.) Overlappende nieuwswaarde is dat er nog voor miljoenen aan Indische tegoeden op bankrekeningen staat. Dit – schokkende – bericht is slechts de epiloog van het lijvige boek. In een enkel nieuwsbericht is aandacht voor de andere negen hoofdstukken, waarin beschreven staat hoe de opvang van Indische repatrianten en andere ontheemden in Nederland georganiseerd en uitgevoerd werd.
Waardevol naslagwerk
Voor – Indische – Nederlanders, jong en oud, die weinig gehoord hebben over de repatriëring naar Nederland, en over de verschillende groepen en de opvang hier, is Opgevangen in andijvielucht een uitstekend, compleet en waardevol naslagwerk.Voor goed ingelezen insiders zal 90% van het boek bekend voorkomen. De verhalen over de (gedwongen) overkomst van de Molukse KNIL-soldaten, de komst van evacues, de emigratie naar Brazilie en Canada, maar ook de laatst exodus in de jaren ’60. Als je dit boek leest en de film Contractpensions bekijkt, heb je een volledig beeld van de ‘repatriëring’.
Als je je verdiept hebt in de postkoloniale geschiedenis, heb je je afgevraagd wat er gebeurd is met de Indonesische herstelbetalingen.
Herstelbetalingen van Indonesië
Als je je verdiept hebt in de Indische postkoloniale geschiedenis, dan ken je de verhalen uit Opgevangen in andijvielucht. En als je je verdiept hebt in deze periode, heb je je óók afgevraagd wat er gebeurd is met de verplichte herstelbetalingen van Indonesië aan Nederland. Onderdeel van deze herstelbetalingen – zoals afgesproken in de RTC-overeenkomst – waren de achterstallige pensioenen. Om deze reden oordeelde de Hoge Raad in de jaren ’50 dat de Nederlandse overheid de achterstallige salarissen en pensioenen niet hoefde te betalen. En om deze reden is de kans vrij klein dat pleiters voor de Indische Kwestie ooit hun gelijk zullen krijgen.
Griselda Molemans geeft nog een persoonlijke toelichting. Foto: Tabitha Lemon/ Indisch 3.0
Waar is het geld?
Alleen: niemand wist waar dat geld gebleven was. Volgens Silfraire Delhaye verschool de Nederlandse regering zich achter deze afspraak. Een passage uit mijn interview met hem, van vorig jaar:
Heeft een deel van de Indische kwestie niet te maken met de afspraken die gemaakt zijn bij de overdracht van het bestuur aan Indonesië? Indonesië zou de achterstallige salarissen betalen en de materiële oorlogsschade vergoeden, maar heeft dit nooit gedaan?
“De Nederlandse regering verschuilt zich daarachter.”
Insider Joty ter Kulve verzekerde mij er vorig jaar van dat Indonesië deze betalingen wel had gedaan. Waar dat geld dan gebleven was, en waarom dit nooit bij de claimers van de Indische Kwestie terecht gekomen is, kon ze me niet vertellen.
Griselda Molemans is de eerste die boven tafel heeft gekregen dat de 600 miljoen gulden aan Indonesische herstelbetalingen keurig netjes betaald zijn, in 30 jaarlijkse termijnen.
Schokkende epiloog
Voor iemand die deze kwestie al een paar jaar volgt, is de epiloog van het boek schokkend. Ten eerste stelt Molemans daar het optreden van het Indisch Platform ter discussie. Dat krijgt meerdere keren een flinke veeg uit de pan. Maar Griselda Molemans is de eerste die boven tafel heeft gekregen dat de 600 miljoen gulden aan Indonesische herstelbetalingen keurig netjes betaald zijn, in 30 jaarlijkse termijnen.
Het betreft de zogeheten Indonesische herstelbetalingen, die bij het Tractaat van Wassenaar van 7 september 1966 vastgesteld zijn. Deze betalingen zijn een compensatie voor de geleden verliezen van Nederlandse particulieren en bedrijven in Indonesië en Nieuw- Guinea door de nationalisatie van de Nederlandse bezittingen in de periode 3 december 1957 tot 15 augustus 1962. Door betaling van een bedrag van 600 miljoen gulden plus rente aan de Nederlandse overheid zijn ‘alle bestaande financiële vraagstukken volledig en definitief geregeld. (..) De inzet van de onderhandelingen betrof ‘alle financiële vorderingen […] onder andere pensioenrechten, voor zover deze vorderingen vóór 15 augustus 1962 zijn ontstaan’. – Opgevangen in andijvielucht, p. 396/397.
En dit is niet de enige pot met geld die Griselda Molemans gevonden heeft.
In het Stikker-Yoshida Akkoord is eveneens compensatie voor de grote groep voormalige burgergeïnterneerden geregeld. Per persoon is dit een bedrag van f 415. Er is echter geen transparantie over de feitelijke uitbetaling van deze compensatie, aangezien er geen vastlegging van het aantal uitkeringen aan burgergeïnterneerden is geweest volgens de SAIP. Het totaalbedrag van 38 miljoen gulden is sowieso ontoereikend voor alle rechthebbenden. (..) Cijfermatig is de rekensom dan (14.630.000 + 21.912.000 =) f 36.542.000 , waardoor er een restbedrag van f 1.458.000 (661.611,55 euro zonder indexatie) op de balans van de Nederlandse overheid staat. Beijk noemt de getallen echter ‘niet absoluut’ en voegt er vervolgens de volgende informatie aan toe: een bedrag van 1.100.000 gulden is nog altijd niet uitgekeerd. Het gaat om een geïndexeerd bedrag van 3.070.955,55 euro. – Opgevangen in andijvielucht, p. 382/383.
In totaal presenteert Molemans maar liefst negen financiële claims die de Indische groep kan neerleggen bij de Nederlandse overheid, waaronder de in de kranten genoemde uitkeringen van verzekeringspolissen en opgeslagen goudvoorraden van de Javasche bank. Het gaat hier om miljoenen. Interessant in deze context is overigens een artikel uit 1998 in het NRC, van Louis Zweers, aan wie we vorige week aandacht besteedden. Hierin staat bevestigd dat het goud verscheept is voor de komst van de Japanners:
“Ze (de Japanners, KV) hadden de moderne westerse kunst in de ban gedaan en waren vooral gefixeerd op het verdwenen goud van de Javasche Bank. Ze zochten het goud bij de bungalows van de directie van de Javasche Bank in Buitenzorg. Ze lieten de tuinen tot zes meter diep uitgraven. Ook werd de president-directeur van de Javasche Bank, mr. G.G. van Buttingha Wichers, door de Kempeitai aan zware verhoren onderworpen. Hij stierf drie maanden na de Japanse capitulatie aan de gevolgen van zijn gevangenschap. Overigens had de Javasche Bank de goudvoorraad – waaronder ook het goud van particulieren – vlak voor het begin van de Japanse invasie uit veiligheidsoverwegingen naar Zuid-Afrika en Australie verscheept.”
Kritiek
Op het boek is wat af te dingen. Zo had ik het prettig gevonden als Molemans in het boek met voet- of eindnoten had gewerkt, zodat je als lezer de gelegenheid hebt te bekijken op welke bronnen ze haar uitspraken baseert. Ook ontstaat een beeld van een gekleurde onderzoeker, omdat ze bij alle claims totaalbedragen noemt, behalve bij de uitkeringen (WUV, WUBO etc) die de Nederlandse overheid heeft betaald. Daarover zegt Molemans overigens dat ze geen totalen kan noemen, omdat de regering vanwege privacy-overwegingen geen inzage wil geven in de uitvoering van deze regelingen. Tot slot mis ik een overzicht, waarin ik kan zien welke bedragen uit welke ‘potjes’ zijn gekomen. Want de bedragen zijn zo talrijk en omvangrijk, dat ze je gaan duizelen.
Vastberadenheid
Maar ik weet wel dat ik onder de indruk ben van het boek en van de diepgang en vastberadenheid waarmee Griselda Molemans haar onderzoek heeft uitgevoerd. Zo heeft ze het conflict met het Nationaal Archief voor haar kiezen gehad (lees dat hier en hier) en – naar eigen zeggen – heel veel mensen boos gemaakt. Ze is zelf naar de archieven in Washington gegaan, ze heeft in de kelders van Buitenlandse Zaken gestaan en dossiers doorgespit over repatrianten en andere migranten uit Indonesie naar Nederland.
Molemans heeft met Opgevangen in andijvielucht echt iets toegevoegd aan de canon van de Indische geschiedenis: ze is de Indische miljoenen op het spoor gekomen. Djempol, Griselda. En wat betreft de claims: wordt vervolgd?
Opgevangen in andijvielucht. De opvang van ontheemden uit Indonesië in kampen en contractpensions en de financiële claims op basis van uitgebleven rechtsherstel – Griselda Molemans. Uitgeverij Quasar Books (2014). ISBN 978-0-615-95101-0. 431 pagina’s, 19,95 euro.
Opgevangen in andijvielucht is binnenkort verkrijgbaar.
Over die Indonesische herstelbetalingen heb ik al in het Historisch Nieuwsblad (2003) gelezen . Er kan al bij de RTC in 1949 over gesproken zijn maar danwel als onderdeel van het geheel.
Dus 1965, 17 jaar later wordt er weer over de herstelbetalingen gesproken, Nederland ging uit van 4,5 Miljard gulden maar accepteerde later als EDELMOEDIG GEBAAR maar 600 miljoen voor de compensatie van genationaliseerde Ned. bezittingen
Over de pensioenen is hierbij geen sprake maar dati zal ik in de voetnoten bij het .boek dienen te lezen of niet??
Beste Peter, dat in de – schamele – 600 miljoen gulden ook de pensioenen opgenomen zijn, staat in het boek van Molemans. Ook staat daarin te lezen dat de auteur zich afvraagt waarom de Nederlandse overheid geen melding heeft gemaakt van deze afspraak aan de mensen die recht hadden op dit geld. Ik citeer: “Wat de compensatie voor pensioenrechten betreft, bij de Stichting Administratie Indonesische Pensioenen (SAIP) is de Verdelingswet uit 1969 volledig onbekend.” (Molemans 2014: 404). vriendelijke groet van Kirsten
De Nederlandse staat zag en ziet dit duidekijk anders. Zie: http://www.rijksoverheid.nl/bestanden/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2010/03/26/antwoorden-op-kamervragen-van-zijlstra-over-de-gerechtelijke-vonnissen-in-de-respectievelijke-zaken-van-het-comite-civiele-vorderingen-de-stichting-tot-opeising-van-militaire-inkomsten-ex-krijgsgevangenen-en-het-geding-froeling/x-ohw-2955309.pdf
Ik ben benieuwd naar de argumentatie en bronnen van mevrouw Molemans en zal binnenkort haar boek gaan lezen.
U schrijft:
—Kritiek
Op het boek is wat af te dingen. Zo had ik het prettig gevonden als Molemans in het boek met voet- of eindnoten had gewerkt, zodat je als lezer de gelegenheid hebt te bekijken op welke bronnen ze haar uitspraken baseert. Ook ontstaat een beeld van een gekleurde onderzoeker, omdat ze bij alle claims totaalbedragen noemt, behalve bij de uitkeringen (WUV, WUBO etc) die de Nederlandse overheid heeft betaald. Daarover zegt Molemans overigens dat ze geen totalen kan noemen, omdat de regering vanwege privacy-overwegingen geen inzage wil geven in de uitvoering van deze regelingen. —–
Is deze kritiek wel terecht?
Immer Griselda geeft al aan dat de overheid niet mee werkt.
Dan zou u uw kritiek op de overheid moeten richten, dunkt me.
Beste Hans, ik snap je reactie. Inderdaad kan Griselda er niets aan doen dat de overheid niet meewerkt. Dat neemt alleen niet weg dat ik wel vind dat dit iets toe zou voegen aan het boek. vriendelijke groet van Kirsten
immer = immers
Er wordt in 1966 gesproken over Herstelbetalingen, dat lijkt met toch iets totaal anders als pensioenverplichtingen waar Mevr Molemans anno domino over spreekt. Is dat niet verduidelijkt in een voetnoot?
Niet in een voetnoot. Gewoon in het boek, waarom zou dat in een voetnoot zijn? In het boek staat expliciet dat in de ‘Verdelingswet’ herstelbetalingen en compensatie voor pensioenrechten opgenomen zijn, omdat dit eerder niet geregeld zou zijn. vriendelijke groet van Kirsten
Dat Molemans voor het eerst over de 600 miljoen spreekt cq ontdekt heeft is klinkklare onzin. Hier door VVD kamerlid Zijlstra over gesproken.
To whom it may concerns:
Bij deze een “kanttekening” , mijnerzijds!
Bovenstaand las ik enige commotie mbt tot het uitgebrachte boek “Opgevangen in andijvielucht “, auteur Mevrouw Griselda Molemans.
Ondergetekende las in een bovenstaand bericht dat men “al ” in 2003 had gelezen over de Indonesische herstelbetalingen, echter in 2003 is alleen een melding geweest dat de laatste herstelbetaling vanuit Indonesie had plaatsgevonden, zo de schuld was voldaan.
In 1965 was al bekend echter dat Indonesie 36 miljoen euro (toen guldens) had voldaan.
Hierbij wil ondergetekende zeggen dat Mevrouw Griselda Molemans haar huiswerk wel degelijk goed heeft gedaan en is het nvt dat zij haar bronnen prijs moet geven, het merendeel is op internet ed te vinden voor iedereen, alleen genoemde onderzoeksjournaliste Molemans heeft 5 jaar lang de moeite genomen dit op eigen kosten te doen tbv de Indische Gemeenschap!!!
Een kleine toevoeging mijnerzijds……koop het boek en lees het aandachtig, de schellen zullen van Uw ogen vallen tav de Nederlandse Overheid ….en de werkmethoden die zij voeren!!
Uiteraard ziet de Staat der Nederlanden eea anders en wel in eigen voordeel uiteraard, de Heer Zijlstra heeft voor zijn benoeming zich proberen te bemoeien en beloften te doen inzake onze kwestie, maar na zijn benoeming nooit meer verder gegaan met deze zaak………..!!
Met vriendelijke groeten en veel leeswijsheid ……..
” waren de achterstallige pensioenen.” De staat betaalt geen pensioenen, wel de premies. Die waren gelukkig in Nederland belegd via het ABP. De SAIP regelt de uitbetaling van die pensioenen. Dat gin bij mijn oudfers heel soepel en behulpzaam.
wel laat maar nooit te laat.
1) Ik heb wat kamerstukken op nageplozen. Die Herstelbetalingen voor verlies van bezittingen en aanverwantegoederen is van 1965. Die verdelingswet is van 1969. Dat is dus een verschil van 4 jaar, er wordt wel laat verdeeld
2) Juridisch is er een verschil tussen herstelbetalingen en compensatie van pensioenrechten. De laatste worden tijdens een actieve loopbaan opgebouwd, zijn dus te berekenen, terwijl herstelbepalingen gelden voor onroerende goederen, zoals huizen en aanverwante dingen (aandelen ed). . De waarde wordt arbitrair bepaald. Als dat bijelkaar wordt genomen dan hebben we zeker een andijvieprak met spruitenlucht.
Ik heb de Verdelingswet op nagekeken http://resourcessgd.kb.nl/SGD/19681969/PDF/SGD_19681969_0004036.pdf .
Hier is geen sprake van pensioenverplichtingen en daarover spreekt d etoenmalige Minister over. . Als Mevr Molemans niet met voetnoten wil werken in een juridisch wespennest dan wordt het discussieren ook van mijn kant wel heel erg moeilijk, Het ligt aan Mevr. Molemans met de bewijskracht te komen..
Ik zal het boek toch maar kopen en ook zonder de broodnodige voetnoten. Het een en ander te verifieren op de wettelijkheid en billijkheid wordt wel bemoeilijkt als ik niet weet op wat Mevr. Molemans zich beroept, maar ik ben danook geen jurist.
Gelukkig leest mevr. Zegveld mee
Warom deze laatste regel: Gelukkig leest mevr. Zegveld mee”?
Overigens: bedankt ook voor deze linkverwijzing. Ik begrijp er ook niet veel van. Er wordt meer gesproken over de slechte opvang, hetgeen voor ieder verschillend is, het beginnen van een eigen uitgeverij (Molemans) dan over het opstellen cq invullen van schadeformulieren .
Wat de afwikkeling van het een en ander betreft: Voor de eenvoudige lezer rest slechts het raadplegen van oude kranten en tijdschriften en uitgaven van Indische organisaties zoals bij. de Stg Administratie Indonesische/Indische Pensioenbond en de Moesson
http://moesson.pictura-dp.nl/voorwaarden/
Immers, mij bekruipt nu het gevoel dat wat als opzienbarend nieuw wordt gepresenteerd, al sinds jaar en dag bekend was.
En voor/van de ‘buitenkampers’; dan ook nog; verlies van (wederom) have en goed door/tijdens de bersiap periode.
(Om maar te zwijgen over immateriële schade.)
note; heb het boek nog niet gelezen, echter alvast mijn respect/ waardering voor Griselda Molemans! Wat een werk/volharding en dan nog; de keuze voor dit onderwerp!
” compensatie van pensioenrechten. De laatste worden tijdens een actieve loopbaan opgebouwd, zijn dus te berekenen” Die pensioenrechten hoeven helemaal niet te worden gecompenseerd, en hoef je ook niet te (her)berekenen. Van bijvoorbeeld de ambtenarenpensioenen waren de premiebetalingen altijd al braaf in Nederland ondergebracht. De pensioengrondslag is bekend, de premiebetalingen ook, > pensioenuitkering. Alleen weet ik niet of er nog een koppeling zit met Indonesië dat zou moeten beslissen over de uitbetaling, net zoals over de achterstallige salarissen. Op de afrekeningen van mijn ouders schreef de SAIP altijd over een voorschot. Maar het was volgens mij wel het volle pensioen, met indexatie.
Oproep; Is er geen één Indisch3 (aankomend) jurist die Griselda’s journalistiek speurwerk vervolg kan geven?
Studie opdracht?
Prachtig die research – activiteiten in het verlengde van rapport Van Galen, NIOD rapporten en nu Grisselda. Het boek is nu uit, terwijl nota bene als op www,icm-online.nl staat digitaal vanaf 1999. ICM is al media ontstaan uit NINES Online v/d vereniging NINES. NINES in de persoon van drs Kloosterman was de persoon die doorbraak forceerde bij Het Gebaar 385 miljoen. Terug naar ICM Online die dag in dag uit via ICM Breaking News de Tweede Kamer voorziet van de Het Indisch geluid, naast de redacteuren en omroepen. Die 600 miljoen was al te zien in 2009 zie reportage met Halbe Zijlstra http://icmonline.ning.com/video/reportage-ip-manisfestatie-ip. Wat beoogt en wat wordt bereikt met dit boek? Het andere boek van Journaliste Elise Lengkeek heeft alle leden van de Eerste – en Tweede Kamer wakker gemaakt. Allen hebben het boek gehad en gelezen van het IP. Elise mogen op onze blote knieen danken. Met haar boek heeft sympathie en draagvlag gecreerd in 2009, en dat bleek wel dat kort erop voor de Indische motie gestemd werd met slechts 2 stemmen tegen. Vanaf 2009 hebben alle acties van het nieuwe IP verder draagvlak gecreerd. NICC & ICM hebben hierna 10.000 handtekeningen verzameld. Deze mensen hebben het vertrouwen aan ICM & NICC gegeven en het mandaat. Het Indisch Platform zal de grote bijdragen die ICM heeft geleverd nu waar moeten maken. Het team van ICM heeft de grote achterban bediend, en de Tweede Kamer dag – en dag uit bestookt met ICM Breaking News, niet een INDO opwelling. Ik ben blij met mijn boek met mijn eigen belevingen te hebben uitgebracht “Voorbode van het turbulente Millennium” ! Als media ben je oppermachtig, maar misbruik media niet voor je eigen gewin; Ik als editor / redacteur ICM, die o.a. veel schrijvers begeleid dit zeggen. Wat gaat Grisselda nu doen met haar boek, ook aan alle leden van de Eerste – en Tweede Kamer geven zoals Elise Lengkeek. Zij gaat voor mij de geschiedenis in. Zij heeft in 2009 de ogen van alle Kamerleden geopend.
Wat betreft die 600 miljoen deze valt toe aan Indische – Nederlanders die daar hun ondernemingen hebben verloren ! Halbe Zijlstra heeft in de ICM reportage reeds aangegeven dat het met Verdrag van Wassenaar ter sprake kwam, en ver voor 2003, dus ook deze informatie is onjuist, en heeft totaal niet met herstelbetalingen particulieren te maken, dit is wederom een andere dossier. De herstelbetalingen hebben betrekking op het rapport van Galen (andere dossier). Tot NIOD rapporten. Drie dossier daar maakt Grisselda gado gado van. . Die 600 miljoen heeft Soekarno aan Miniterie van Buitenlandse zaken betaald tot de laatste cent. Dit is een zaak voor de AFM omdat beide bv’s nu nog operationeel zijn. Er is immers fraude gepleegd, Alles staat sinds 1999 op ICM met beeld & geluid van ICM Video productions. Dus op http://www.icm-online.nl is alles na te zoeken
Als ICM zijnde hebben wij 300% het Indisch Platform gesteund als toonbeeld van solidaire zijn. 2009 heb ik beloofd tot 2012 deze benadering (dus politiek in dialoog blijven met Den Haag). Dit was niet mijn benadering die ruim 25 jaren een eigen management cocultancy bureau heeft gehad en multinationals en banken bediende. Mijn benadering was procederen, desondanks steun ik het IP nog steeds en voorzie ze van resources. Simpel alleen als ondernemer weet je ook BV – Nederland denkt, is ook een onderneming. Een claim wordt alleen toegekend in het zakelijk verkeer door het hoogste orgaan de rechter.
Mijn analyse leert alleen al bij het ontvangen van concept dagvaardiging geadresseerd aan onze wel edel heer gestrenge Mark Rutte voorzien van een stempel van Zegveld zullen ze al eieren voor hun geld kiezen. Waarom niet procereden? IP heeft geen geld, wij ICM kunnen helpen om bij ons achterban middelen te verschaffen voor het fonds. Maar IP heeft geen geld maar wel JES die zijn hele leven al hun leden zoet houden die hun leven lang al contributies betalen, en sinds 2009 met hun gele pajoeng achter IP, lees ICM aanlopen.
Het geld is, er zijn voldoende juristen en wij hebben een zaak,! Laat de rechter spreken, en als de rechter heeft gesproken moeten wij allen berusten bij deze beslissing.
Waarvan Akte.
Op persoonlijke titel
Ferry Schwab sr.
Mijn suggestie:
-voor ICM (?)
‘Gevraagd/oproep: voor aankomend jurist/student! Bij voorkeur stagiaire bij een advocaten kantoor of daarvoor in aanmerking wil komen. Die voor zijn studie rechten de gelegenheid wordt geboden; een scriptie te maken; kansberekeningen/haalbaarheid studies etc. aangaande de claims zoals vermeld in het boek: G.Molemans-Ontvangen in andijvie lucht’.
– Indisch3.nl(?) ‘voortgang/resultaten mag/mogen op deze site worden gepubliceerd.