Op wat wel eens de laatste mooie herfstdag van dit jaar zou kunnen worden, reis ik af naar Maastricht, Limburg voor alweer het zesde interview met een jonge Indo. Kenneth van Haaren (24) is afgestudeerd in Cultuur en Maatschappijwetenschappen en speelt gitaar in een bigband en in een jazzcombo. Zijn studie heeft de deur naar zijn Indische achtergrond weer opengezet. Of was dat misschien zijn gitaarmuziek?

‘Een Indo op de gitaar is geen garantie voor goede muziek’

Kenneth van Haaren (24 jaar), Maastricht

Exotisch
‘Ik heb het Indische lang buiten de deur kunnen en willen houden. Ik ben opgegroeid in Genhout, een dorpje van 300 inwoners, waar mijn ouders sinds 1974 woonden. Mijn moeder was daar ‘het’ Indische vrouwtje. Ik ben altijd bezig geweest me geaccepteerd te voelen als Limburger, al weet ik nog wel dat er op de middelbare school een jongen uit mijn straat op school kwam, een Indo. Hij wist dat exotische zo te cultiveren, dat hij bekend werd als die spannende Indische jongen. Toen dacht ik wel: “Ik ben drie of vier jaar ouder, zit hier langer op school, en hij is de Indische jongen?’

Fenomenaal drummer
‘Indische vrienden heb ik nauwelijks. Ja, eentje, maar dat is omdat hij een fenomenaal drummer is. Ik heb dat verongelijkte gevoel niet. Op school ook. Tot aan de middelbare school heb ik nooit last gehad van mijn kleurtje. Nou moet ik toegeven dat ik dikkig was en dat ik vooral daar mee gepest werd. Maar goed, in de brugklas kreeg ik opeens een paar Indo’s in de klas. En aangezien ik ook Indo was, moest ik met ze optrekken. Dat was niets voor mij. Op het VWO was ik de enige Indo , de rest deed MAVO. Ze reden rond op scootertjes, waren aan het gabberen, vonden zich Indische relschoppers. Ik voelde daar een zekere weerzin tegen.’

Vragen stellen
‘Tijdens het onderzoek voor mijn scriptie over Indisch eten, identiteit en integratie kwam ik op Indisch 3.0 terecht. Daar vond ik goede discussies. Ik had er in elk geval veel aan. Sowieso spreekt het concept van de derde generatie me wel aan. Ik moet ook eerlijk zeggen dat ik merkte hoe graag ik al die vragen, die toen opborrelden, had willen stellen aan mijn grootouders van mijn vaders kant. Ik heb wel gesprekken met ze gevoerd, maar toen was ik 5, 6 jaar oud, dat weet ik allemaal niet meer. De echt scherpe vragen durf ik niet aan mijn ouders te stellen, ook niet toen ik met mijn scriptie bezig was. Je voelt toch dat er gevoeligheden zijn. Ik denk dat mijn opa mij daar wel antwoord op zou hebben gegeven.’

"Deze heb ik van mijn moeder gekregen"

Stereotypes
‘Mijn ouders zijn uit ’44 en ’48. Ze hebben me nooit zoveel verteld over hun emoties. Wel over wat nou typisch Indisch en typisch belanda-gedrag is. Dan vroeg ik me af – wat is dat dan? Want het Limburgse en Indische hebben nogal wat raakvlakken met elkaar. Ik heb alleen op bepaalde momenten de neiging om te zeggen dat ik Indisch ben. Ik voel me vaak in een hoekje geduwd. Als ik op een verjaardag bijvoorbeeld rondga met een schaal koekjes, dan is dat mijn Indische dienstbaarheid. Doet mijn vriendin Christine dat, dan vragen mensen haar of ze zich verveelt. Waarom stellen ze mij die vraag niet? Ja, je kan wel zeggen dat ik soms het gevoel heb dat als ik zeg dat ik een Indo ben, mensen me volgens een bijna koloniaal stereotype behandelen, en niet meer zien wie ik zelf ben.’

Luisteren
‘Er zijn twee mensen bij wie ik me genoeg op mijn gemak voel om Indisch te zijn, in wie ik me herken. Dat zijn Christine, mijn vriendin, en mijn vader. Christine heeft me geleerd me te uiten. En mijn vader luistert naar me. Heeft niet een nog beter verhaal dan ik, wanneer ik iets vertel. We hebben dezelfde interesses, en hij is relaxter in de omgang. Hij wordt bijna 65. Vroeger vond ik het vervelend om een oudere vader te hebben, nu merk ik dat ik gesprekken met hem kan voeren waarvan ik niet had gedacht die ooit met hem te voeren. Over mijn vriendin. Over relatiedingen. Hoe hij tegen dingen aankijkt, zijn afkomst.’

Gitaar spelen
‘Dit is een heel belangrijke foto voor me, van Reggie Agerbeek en mij, van een paar jaar geleden. In die tijd woonde en studeerde ik in Rotterdam. Ik werkte ’s avonds in de Mediamarkt. Op een avond, het was heel rustig, kwam er een Indische man binnenlopen, die hulp nodig had met het aansluiten van zijn dvd-speler op zijn tv. We raakten aan de praat, zo van ‘Ben je Indo?’, ‘Ja,’, ‘Speel je gitaar?’,’Ja natuurlijk.’ Ik vertelde dat ik nog een leraar zocht en zo stond ik een paar weken later bij Reggie op de stoep. Het klikte enorm. Ik heb daar, nou ja, niet alles geleerd, maar wel zeker mijn eigen stijl ontwikkeld.’

Kenneth van Haaren en Reggie Agerbeek (ca. 2005)

Verloren Indo
‘Deze foto is van Reggie’s afscheid. Hij werd uitgezonden naar Benin in Afrika. Voor mij was hij heel belangrijk geworden. Ik was in mijn eentje naar Rotterdam gekomen, volgde een particuliere opleiding, was ’s avonds veel alleen. De collega’s in de Mediamarkt, daar had ik ook niet veel mee. En dan komt er opeens een verloren Indo binnenlopen, die me in contact brengt met Reggie. Bij hem voelde ik dat het Indische een band schept. Zeker tussen twee muzikanten. Je gaat gewoon op een andere manier met elkaar om.’

Opluchting
‘Het is trouwens wel grappig. Samen met mijn broer zit ik in dat jazzcombo. Elke keer als wij op het podium gaan staan, tussen al die witte Limburgers, merk ik dat de zaal opgelucht ademhaalt. Alsof Indo’s op bas en gitaar een garantie zijn voor goede muziek.’

Kenneth heeft Friesland als volgende provincie aangewezen. Ook zal hij op uitnodiging van Indisch 3.0 een artikel schrijven over zijn scriptie, waarin hij ingaat op de koppeling tussen integratie, Indische identiteit en: eten. Jullie gaan dus nog meer van deze Limburgse Indische Nederlander horen.