Fragment uit De Terugkeer (2010)
Scholieren, artiesten en leden van de eerste generatie Indische Nederlanders waren er gisteren bij, bij de feestelijke presentatie van het educatieve stripboek ‘De Terugkeer’ over Nederlands-Indië in Bronbeek. “Ze wilden doorlezen, om te weten hoe het zou aflopen” , vertelde een lerares van de scholieren die de eer hadden gehad het stripboek te testen.
Historisch verantwoord en toch leuk
In de verschillende optredens stond centraal hoe belangrijk het is dat nieuwe generaties weten wat er in de voormalige kolonie is gebeurd. Ernst Jansz nam het eerste exemplaar van het stripboek in ontvangst en gaf een intiem optreden. Initiatiefnemer Erry Stové, voorzitter van het Indisch Herinneringscentrum Bronbeek, Joost van Bodegom, voorzitter Stichting Herdenking 15 augustus 1945, en scenarioschrijver van de strip Ruud van der Rol vertelden over de totstandkoming van het project. Alles in het boek is historisch verantwoord, tot aan de kleinste details aan toe. Ricky Risolles, het alter ego van presentator Jaro Wolff, zorgde voor een luchtig element. Hij was er bij via een ‘live’-verbinding met Bali, of was het toch Tilburg?
Invloed van geschiedenis
De Terugkeer is een educatief stripboek voor jongeren van 13 tot 16 jaar, dat samen met lesmateriaal als Nationaal Geschenk wordt aangeboden aan de middelbare scholen in een oplage van 200.000 stuks. De strip, getekend door Eric Heuvel in opdracht van Indisch Herinneringscentrum Bronbeek, gaat over de geschiedenis van Nederlands-Indië. De jaren voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog komen aan bod, de gebeurtenissen tijdens de oorlog, de onafhankelijkheidsstrijd, de repatriëring en de verschillende manieren waarop de gebeurtenissen van toen nog altijd doorwerken in de huidige tijd. Het stripboek is een vervolg op de educatieve strips ‘de Ontdekking’ over de Tweede Wereldoorlog, en ‘de Zoektocht’ over de Jodenvervolging.
Jappendeken
Mijn opa zou blij geweest zijn met het stripboek ‘De Terugkeer’. Hij zou het gezien hebben als een toegankelijke en mooie manier om de leemte aan kennis over die verzwegen geschiedenis aan te vullen. Hij overleefde de dwangarbeid, maar heeft nooit iets verteld over wat er gebeurd is. Eenmaal in Nederland werd hij soms ’s nachts gillend wakker. Maar de verhalen over de oorlog kon hij niet vertellen, zo pijnlijk waren ze. Het was aan mij, zijn kleindochter, om iets van zijn verhalen over te brengen. Daarom had ik voor mijn eigen optreden, twee nummers uit mijn theatervoorstelling ‘Deze en genen’ uit 2005, de ‘Jappendeken’ (zo werd hij bij ons thuis genoemd) meegenomen, het enige voorwerp dat mijn opa mee heeft genomen uit het kamp in Birma. Of er nog mensen van de eerste generatie aanwezig waren? Een stuk of zes mensen staken bibberig hun hand op.
[New Post] Nationaal geschenk maakt geschiedenis spannend – via #twitoaster http://www.indisch3.nl/2010/09/23/nation…
Nationaal geschenk maakt geschiedenis spannend http://www.indisch3.nl/2010/09/23/nation…
RT @Indisch3: Nationaal geschenk maakt geschiedenis spannend http://www.indisch3.nl/2010/09/23/nation…
Een mooi gebeuren, hopelijk kan zo de geschiedenis een plaatsje krijgen en op deze leuke manier (stripboek) meewerken aan voortbestaan van onze gemeenschap..djalang terus!
Gezien de reacties heb ik toch een ander boek gelezen
Het verhaal “de terugkeer” wordt uit het gezichtpunt van de oom Bas verteld, geboren en getogen in Indie, een bevoorrecht zoon van een theeplanter, zijn vader vindt het erg dat zijn broer met een Indo is getrouwd. Oom Bas gaat na de oorlog naar Nederland maar keert naar Indie als militair terug om tegen de Indonesische extremisten (?) niet nationalisten te strijden , de samenstellers stellen hem voor als een karikatuur van de koloniale gemeenschap.
Ik kan me niet voorstellen dat oom Bas zich neutraal (?) opsteld in het verhaal, integendeel. Bij het lezen van het boek moet je vooral uitkijken welke Indische realiteit is weggelaten..
In het boek wordt wel geschreven dat “in Indie geldt: hoe blanker hoe beter” en “in Indie waren je afkomst en je huidskleur heel belangrijk” en “zijn alle officieren in het leger blank”, maar er wordt niet de uitgelegd dat Indie een koloniale rangen- en standen maatschappij was, waar je als blanke overheerser EN als Nederlander uitmaakt wat letterlijk wit en zwart is, wat gediscrimineerd mag worden.. De indische en inlandse bevolking moest dat beeld volgen. Opmerkelijk is dat “Koloniaal” 1 maal ( één maal) in samenhang met oorlog gebruikt wordt, maar geeft alleen maar aan dat koloniaal voor de samenstellers nog steeds een beladen begrip is. Voor hetzelfde geld kan je stellen dat de koloniale Indische samenleving een fascistische maatschappij is maar dat onderwerp laat ik over aan specialisten als L. van Leeuwen.
Opmerkelijk in het verhaal is dat Indischen of Inlanders zich kwaad of drukmaken (je ziet dan zo’n kringeltje boven hun hoofd) terwijl Nederlanders of blanken oinder alle omstandigheden hun hoofd koelhouden. Een lachwekkend voorbeeld ttoont een Japanse kruiser die een landstelling bombardeert en de blanke militair in alle gemoedsrust zegt aaan zijn commandant “ze zijn te sterk” en de commandant in de telefoon spreekt “ het is verloren”. Onderwijl wordt wel de stelling volledig onder hun voeten weggebombardeerd. Ze zullen wel de MWO hebben gekregen voor dit staaltje moed.
Het is in koloniale ogen meer dan begrijpelijk dat in de strip aan de Indo-Europese bevolking die toch de meerderheid (>170.000) vormt in de strip weinig tot geen aandacht wordt geschonken
Het nichtje Maureen van oom Bas, heeft gezien haar huis veel aandacht voor Indie, boeken van Marion Bloem, van Dis en Haasse, een poster van Indo-dancing en Indo party, verschillende Indische beelden, een wayang pop, maar de symbolische botol cebok ontbreekt. Met dit gegeven wordt niks gedaan integendeel Oom Bas kan zijn litanie in het vliegtuig zonder onderbreken houden. Haar verschijning heeft de diepgang van een platbodemschuit, nul dus. Ze is de bruine aangever van oom Bas geworden.
En dan het nichtje van oom Bas, Joyce die louter en alleen aamdacht heeft voor haar uiterlijk, interesse in modebladen en daar houdt het dan mee op. De samenstellers van de strip vonden het voldoende om de Indische vrouw aan haar stereotype te laten voldoen, mooi en dom. Ze hadden minstens stil kunnen staan bij de situatie van de buitenkampers, tijdens en na de oorlog maar niks hoor.
Het boek verhaalt dat alle Europese mannen en later vrouwen en kinderen in het kamp moesten. Daarbij wordt even onder het kleed geschoven dat vele Indische militairen en burgers , ik schat een 40.000 maar hang me daar niet aan op. Deze historisch blunder werd al vermeld in die domme documentaire 2602.
Opmerkelijk verder is dat Japanners redelijk positief worden voorgesteld. Ze redden verschillende keren de familie Bas. Bij het IHC ligt dat wel in goede handen.
Wat ik wel jammer vind dat het boek eindigt waar oom Bas zijn onecht kind zie.Ze is een echt Indisch kind geboren uit een Inlandse en een Hollander, of ze ook erkend is door oom Bas dat vertelt het verhaal niet want dat is wel jammer, maar ja Indische dromen eindigen vaak niet in happy ending.
Het Indisch HerinneringsCentrum jubelt wel dat het allemaal historisch juist is maar dan wel van Nederlands postkoloniaal standpunt, maar is het ook een getrouwe afbeelding van de waarheid maar niets anders dan de waarheid, zo waarlijk helpe mij God almachtig. Daar heb ik mijn gerede twijfels over
Voor de zoveelste keer wordt de gedeeltelijke waarheid of gedeeltelijke leugen op Nasi Rames nivau geserveerd, het lijkt wel structureel, Indootjes pesten
Ik was bang dat er met het Indisch HerinneringsCentrum iets zou veranderen, meer geschiedkundige ruimte voor de Indo-Europese bevolking, wat ze toekomt. Helaas mag dat niet zo zijn. Misschien kan het Centrum haar naam veranderen in koloniaal Herinneringscentrum Bronbeek, dan doet zij haar naam meer eer aan. En AUB geen tentoonstellingen meer inrichten, ik ga daarvan alleen maar vomiteren, Kirei.
Ach het is maar een slechtgeschreven stripboek, waar maak ik me druk om
Peter van den Broek says:
October 28, 2010 at 17:08
Het Indisch HerinneringsCentrum jubelt wel dat het allemaal historisch juist is maar dan wel van Nederlands postkoloniaal standpunt, maar is het ook een getrouwe afbeelding van de waarheid maar niets anders dan de waarheid, zo waarlijk helpe mij God almachtig. Daar heb ik mijn gerede twijfels over.
Voor de zoveelste keer wordt de gedeeltelijke waarheid of gedeeltelijke leugen op Nasi Rames nivau
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Allemaal historisch juist is wel overdreven.
Vanuit Indonesische perspectief gezien is het ook halve waarheden , kan misleiden zijn voor mensen die de juiste context niet kennen of niet de moeite willen nemenof tijd hebben om dieper in het materie in te duiken.
Ik zou zeggen geserveerd op mislukte en daardoor bedorven nasi rames niveau.
Onduidelijke ingredienten, te veel op Nederlandse perspectief gebaseerd en een te eenzijdige kok , de verteller .
Een goed , vers gemaakte ,en ook goed samengestelde nasi rames is niet te versmaden.
De Indische mensen en Indonesiers komen bekaaid af in dit stripboek.
@Peter van den Broek, Surya Atmadya – interessante reacties, dank hiervoor!