In het NTR-programma Verborgen Verleden was te zien hoe Mei Li Vos (Eindhoven, 1970) dit jaar uitvond dat haar voorouders niet getrouwd waren toen zij samen kinderen kregen. Zo ontdekte zij , en ook haar moeder, dit verborgen deel van haar familieverleden. Mei Li is zelfstandig adviseur en publiciste, daarvoor was zij Tweede Kamerlid voor de PvdA. Vos groeide als enig meisje op in een groot gezin van een Nederlandse vader en een Chinees-Indische moeder. Zij woont momenteel in Amsterdam, waar ik haar interviewde.
Fotografie: Armando Ello
Buitenkans in vijf dagen
‘Meedoen aan het programma Verborgen Verleden was een buitenkans. Mijn moeder vond het ook hartstikke leuk. Veel mensen willen natuurlijk weten waar ze vandaan komen, ik mocht dat doen met behulp van een heel onderzoeksteam van de NTR. Zij hadden al veel voorwerk gedaan. Het programma was opgenomen tijdens het reces van de Tweede Kamer, we zijn in vijf dagen op en neer naar Indonesië gegaan.’
Herkenning en onderscheid
‘In Indonesië zijn vind ik ontzettend leuk. De eerste keer was ik 23 jaar, ik ging er voor vier maanden heen om onderzoek te doen naar het stopzetten van de ontwikkelingshulp, na de ruzie tussen Soeharto en Pronk. Tijdens die periode werd ik volledig ondergedompeld in een andere cultuur en zag ik veel trekjes die ik herkende. Tegelijkertijd merkte ik daar dat ik ontzettend Nederlands was. Toch vond ik het lastig me in Nederland weer als voor mijn reis te gedragen.’
Iets niet zeggen
‘Vrienden die ik in Indonesië leerde kennen, vertelden mij daar wat ze opvallend vonden aan mij. Hoe ik liep bijvoorbeeld. Niet zoals de Indonesische vrouwen in elk geval, die zo elegant statig lopen. Ze zeiden heel lief dat ik altijd zo hard liep. Een aardige manier om te zeggen dat ik nogal lomp liep. En ik was wel erg direct, op het botte af. “Je hoeft het ook niet te zeggen, als je iets niet mooi vindt!” zeiden ze. En van een oude wijze man die ik daar geïnterviewd heb leerde ik, als je iemand echt wil overtuigen, kan dat ook op een vriendelijke manier. “Je kan het ook anders zien,” zei hij me dan heel vriendelijk, als ik het ergens niet mee eens was. Daar heb ik veel van geleerd, al weet ik niet of dat trekje Indisch of Aziatisch is. Ik ben een stuk minder bot geworden sinds die tijd in Indonesië’
Je roots ontdekken
‘Veel mensen vragen me, “Maar voel je je dan niet Indisch?” “Nee,” zeg ik dan. Je kan niet mensen dwingen om op een bepaalde manier te zijn. Ik ben wie ik ben. Dat de ervaringen van mijn familie daar invloed op hebben geloof ik wel. Maar een lap grond? Nee. Waar je vandaan komt bepaalt niet je identiteit of loyaliteit. Maar: je roots ontdekken is wel ontzettend leuk, er gaat een wereld voor je open. Ik ga in december met mijn vriend, die ook een klein spoortje Indisch heeft, naar Indonesië. Hij is er nog nooit geweest. Broer 4 (van Mei Li, KV) gaat volgend jaar een paar weken, met zijn gezin en onze moeder. Veel van mijn ooms en tantes zijn er ook weer geweest, jaren nadat ze waren gevlucht.’
Een zweem van Indisch-heid
‘Mijn vader was oer-Hollands, mijn moeder had in Indië een Nederlandse opvoeding gekregen. In het huis van mijn Indische opa en oma hing wel een zweem van Indisch-heid, maar dat was nooit benoemd. Als ik kind dacht ik daar eigenlijk niets van, ik dacht gewoon dat dat bij die opa en oma hoorde. Het enige Indische waren de rijsttafels die mijn moeder bestelde als er veel mensen kwamen eten. Nee, zij kookte niet. Mijn oma wel, maar pas in Nederland, want in Indonesië had ze een kokkie, zoals zo veel Indische Nederlanders. Ik heb dus helemaal niets Indisch meegekregen. Ik denk dat dit geldt voor veel Indische mensen, ik ken in elk geval weinig mensen van mijn generatie die in Nederland Indisch opgevoed zijn.’
In december publiceert Indisch 3.0 in deel 2 exclusief videomateriaal. Daarin vertelt Vos onder meer over het eerste weerzien van haar moeder met Indonesië, geeft ze haar mening over Wilders en het afzeggen van het staatsbezoek van SBY, en biedt ze meer inzicht in de behandeling van Indonesië-kwesties in de Tweede Kamer én haar persoonlijke drijfveren.
‘Waar je vandaan komt, bepaalt niet wie je bent’ – Interview met Mei Li Vos (deel 1) http://www.indisch3.nl/2010/11/02/meiliv…
@Indisch3 Etnische afkomst is natuurlijk wel een identiteitsbepalende factor #@Indisch3
Nou ik ben wel indisch opgevoed hoor??
Sommige Indische mensen hebben juist wel veel Indisch meegekregen zonder dat ze het door hebben.
Typisch voor een deel van de Indischen vind ik:
Het heel belangrijk vinden zo goed mogelijk Nederlands te praten, en daarbij ook graag Nederlanders corrigeren.
Meer weten over Nederland en het koningshuis dan de meeste Nederlanders.
Onbewust Indonesisch gedrag*1 veroordelen: niet sloffen! Niet nieuwsgierig naar mensen of gebeurtenissen kijken op straat!
etc. etc.
Juist dat op een geforceerde manier Nederlander*2 zijn van onze voorouders levert eigenaardigheden op die typisch was voor Indo’s uit die tijd en hoe sommigen nu nog worden opgevoed.
*1 gedrag wat werd gezien als typisch Indonesisch gedrag, maar soms beruste op vooroordelen.
*2 daarmee bedoel ik een niet bestaande statisch cultuur aan te meten die past bij het land en klimaat van Nederland
@Jeroen
Ik denk dat ook voor Mei Li geldt dat ze veel Indische dingen onbewust in haar opvoeding (moeder, grootouders) heeft doorgekregen. Ze zegt toch ook dat ze in Indonesië in de cultuur veel trekjes zag die ze herkende?
Ik denk er zijn Indische ouders geweest die hun kinderen voornamelijk Nederlands wilden opvoeden, tegenover ouders die het belangrijk vonden om vooral veel Indische gebruiken enz. door te geven aan hun kinderen. Met alle gradaties en nuances tussen de twee uitersten. Ik denk niet dat het ene beter of slechter is dan het andere.
Van de zusjes Klemann van de band Lois Lane heb ik in interviews ook gelezen dat zij, net als Vos, niet expliciet Indisch zijn opgevoed en zich er in hun jonge leven niet zo mee bezig hielden (eigenlijk tot op de dag van vandaag).
En toch weten ze dat ze Indisch zijn, weten wij dat ze Indisch zijn, en nemen ze de tijd voor een interview met Moesson of 3.0, dat vind ik tof. Een relaxte manier om met je Indisch-zijn om te gaan, vind ik dat. Net zoals ik dat ken van mijn moeder en haar zusjes, die toch wel de keuken, een handjevol Maleise woorden, en bepaalde dingetjes waarvan ze zeggen ‘ja, dat is typisch Indisch, dat zie je bij andere families niet’ behouden hebben. En in hun dorp stond hun gezin onder de Indo’s juist bekend als ‘die Westers geörienteerde Lentzes’.
Ik zie Mei Li’s uitspraak ‘Waar je vandaan komt bepaalt niet wie je bent’ dan ook als met klemtoon gelezen dienende te worden: waar je vandaan komt bepáált niet wie je bent, het is niet de be-all-and-end-all van je persoon. Natuurlijk is het wel (in mindere of meerdere mate belangrijk) onderdeel ervan.