“Het Oosterse geheim”
Sex, drugs, muziek, liefde en vriendschap spelen de hoofdrol in Ego Faber, de debuutroman van Maurice Seleky. Tegen de achtergrond van een bruisend Amsterdam beschrijft de Moluks-Javaans-Antilliaanse schrijver de vriendschap tussen drie jongens van begin twintig: Ego, de mysterieuze jongen die alles durft, Rein en de naamloze verteller. In een tijd die ligt ingeklemd tussen 9/11 en de oorlog in Afghanistan, worden ze volwassen en leren ze het leven kennen. Ego Faber is daarmee op de eerste plaats een coming of age roman van ‘mijn’ generatie. Seleky gaf “het Indische” daarnaast een bijrol in het boek. Reden genoeg om eens met de schrijver te spreken.
“Net als de vorige keren draagt Ego alleen zwart. Alsof hij in de rouw is, of in een rockband zit. Ik vermoed dat hij er altijd zo uitziet. Zijn donkere haar en ogen verraden een Oosters geheim in zijn afkomst.”
Op weg naar onze afspraak op de Prinsengracht in Amsterdam spoken passages uit het boek door mijn hoofd. Ik rij door het passende decor van de stad die altijd bruist. Op een paar honderd meter van waar Ego Faber en de naamloze verteller voor het eerst afspraken, ontmoet ik Maurice. Ook voor hem is het weekend net begonnen. Doe maar een biertje.
Foto: website Maurice Seleky
Wat was de reden om het boek te schrijven?
Ik had het idee dat er nog geen portret was van onze generatie: de generatie Y, zegmaar de twintigers en dertigers van nu. Die generatie heeft onder meer de opkomst van internet, mobiele telefonie en de globalisering meegemaakt, is daarmee opgegroeid en er mede door gevormd. In ieder geval was er nog geen Nederlands boek waarin deze generatie centraal staat. Zo’n boek wilde ik schrijven.
Het verhaal was voor mij herkenbaar. Hoe zou je onze generatie het best kunnen omschrijven?
Ik denk dat onze generatie onterecht wordt getypeerd als onverschillig of vluchtig. Wij zijn juist flexibel en toekomstgericht. We maken veel mee, krijgen enorm veel informatie op ons af en proberen daar zo goed mogelijk mee om te gaan. Je ziet dat ook terug in de manier waarop de jongens die ik beschrijf omgaan met de dingen die ze meemaken: 9/11, de moord op Fortuyn en Van Gogh. Het raakt ze, maar ze gaan wel door. Ze zijn ook nog jong, staan aan het begin van hun leven. Maar dat betekent niet dat ze overal z’n schouders voor ophalen. Neem Ego; hij lijkt overal boven te staan, maar geeft wel degelijk ergens om.
Ego heeft een Oosters geheim in zijn afkomst. Dat lijkt de onpeilbare, mystieke en mysterieuze kant van Ego te moeten verklaren. Daartegenover staat een ik-figuur die juist rationeel en beschouwend is. Wilde je daarmee een tegenstelling creëren?
Ik weet niet of dat echt zo’n zwart-wit tegenstelling is. De ik-figuur is meer afwachtend dan Ego, maar doet wel met alles mee. Ondertussen vraagt hij zich af of het wel goed voor hem is. Voor het personage van Ego werd ik wel aangetrokken tot het Oosterse motief, zoals ik dat ken uit boeken als De stille kracht. Het mystieke hoort wel bij het Indische, denk ik. Maar wat ik vooral duidelijk wilde maken is dat Ego niet alleen een product is van zijn tijd en zijn generatie, maar ook van de tijd en generaties daarvoor. Net als wij allemaal uiteindelijk. In het geval van Ego is het Indische verleden een bepalende factor. Naar mijn gevoel paste dat het beste bij hem.
De vader van Ego blijkt een kampverleden te hebben. Hoe kwam je daarbij?
De koloniale periode is een belangrijke geschiedenis. Het Indische kampverleden is een cruciaal element daaruit. Ik ken de verhalen daarover uit boeken en ook uit de geschiedenis van mijn grootouders, zo heeft mijn opa nog in het verzet tegen de Japanners gezeten in de oorlog. Ego’s vader heeft het kamp in Indië als kind meegemaakt en overleefd, maar heeft dat nooit helemaal verwerkt. Dat geldt voor heel veel mensen die in het kamp gezeten hebben. Ook voor Ego heeft dat op een bepaalde manier gevolgen. Dat wordt duidelijk aan het eind van het boek. Maar dat zal ik maar niet verklappen aan de lezer.
Nieuwsgierig geworden naar het boek van Maurice Seleky? Kijk op z’n website, de Facebook-pagina van Ego Faber of bekijk de trailer. Wil je een exemplaar van het boek winnen? Kijk dan op de Indisch 3 Twitter pagina.
[New Post] Het Oosterse geheim van Ego Faber – Interview met Maurice Seleky – via #twitoaster http://www.indisch3.nl/2010/11/13/het-oo…
Het Oosterse geheim van Ego Faber – Interview met Maurice Seleky http://www.indisch3.nl/2010/11/13/het-oo…
RT @Indisch3: Het Oosterse geheim van Ego Faber – Interview met Maurice Seleky http://www.indisch3.nl/2010/11/13/het-oo…
RT @Indisch3: Het Oosterse geheim van Ego Faber – Interview met Maurice Seleky http://www.indisch3.nl/2010/11/13/het-oo…
RT @Indisch3: Het Oosterse geheim van Ego Faber – Interview met Maurice Seleky http://www.indisch3.nl/2010/11/13/het-oo…
Wat ik zo jammer vind, is dat ‘Oosters’ als iets geheimzinnigs en mysterieus wordt neergezet. Volgens mij is het idee van de mysterieuze Oosterling een stereotypering bedacht door de blanke Westerling. Het tragische wat ik nu de laatste tijd ontdek is dat een deel van de Indische gemeenschap deze stereotypering is gaan internaliseren. Zij zullen dus beamen dat zij een mystiekere inslag hebben dan de gemiddelde Westerling. Wat ik hier zo tragisch aan vind, is dat er hier dus sprake is van het hebben van een identiteit die niet voortkomt uit de Indo zelf, maar een aangepaste identiteit is, die gebaseerd is op het beeld dat de Westerling van de Indo heeft. Dat is zo zonde! En als er hier op deze site als kop wordt gebruikt ‘Het Oosterse geheim van Ego Faber’ dan schrik ik daar van, want daar lees ik uit dat wij Indo’s van de derde generatie dit patroon hebben overgenomen. Mijn boodschap: bevrijd je hier van. Lees Edward Said, Marion Bloem, Tjalie Robinson of begeef je in het bewustwordingsproces van je niet-westerse achtergrond door in te lezen op Ethnicity en Gender. Geloof me; als je eenmaal beseft hoe we worden gemanipuleerd door het Westerse denken dat onze niet-Westerse achtergrond uitsluit, dan zul je jezelf kunnen bevrijden en pas echt beseffen wat het betekent om jij, jezelf als Indo te zijn.
Hoi Sarah, dank voor je reactie. Het Oosterse mystieke versus het Westerse rationele is een veel gebruikt motief in de literatuur. In dit boekt lijkt dat bovendien gekoppeld aan het Indische. Ik vroeg me af of dat inderdaad de opzet was. Volgens de schrijver is dat niet zo. Ik denk zelf inderdaad dat die manier van kijken vooral een “orientalistische” constructie is: een bril waarmee het westen al eeuwenlang naar het “vreemde” kijkt, zoals Edward Said treffend beschrijft in Orientalism. Lees dit interview dus vooral niet als een bewijs voor de identificatie van mij, of welke indo dan ook, met dat Orientalistische idee van de mystieke oosterling! Integendeel, ik geloof- ik denk net als jij- dat dat een bevooroordeelde en beperkte manier van kijken is die voorbij gaat aan de werkelijkheid. Toch vind je dit motief nog altijd heel veel terug in de politiek, literatuur etc. Zie ook een artikel die ik daar recent over schreef: http://latitudes.nu/orientalism-a-false-perception-of-the-east
Sarah says:
November 13, 2010 at 19:03
Wat ik zo jammer vind, is dat ‘Oosters’ als iets geheimzinnigs en mysterieus wordt neergezet. Volgens mij is het idee van de mysterieuze Oosterling een stereotypering bedacht door de blanke Westerling.
————————————————————
Ik ben eens dat het een stereotypering van de Westerlingen was , zeker als ze te weinig weten over de materie.
Is interessant om verder in te lezen , om te kijken wat de rol van de Indische Nederlanders is in Nederlands Indie *.Welke invloed het had gehad in het denken van de Indische Nederlanders en hoeverre het later overgebracht werd naar de volgende generaties .
En gebeurt het ook? .Heeft men belangstelling genoeg , of werd het thuis overgedragen, kreeg men het ook op school ?
Het “mysterieuze”Oosten( ook de Oosterling?) zal niet mysterieus blijven als men de moeite hadden genomen , met de mensen op gelijke manier/hoogte omgaan , de cultuur leren etc. Was er behoefte geweest ?
Dat zijn vragen die je nu kan stellen.
Vroeger in Jakarta ging ik vaak met mijn vader naar een bibliotheek van theosofische vereniging , waar hij de boeken van Blavatsky, Tagore , Krisnhamurti en andere Oosterse filosofen . Ook behoorde antroposofie tot zijn belangstelling.
Dezelfde was het geval met mijn grootvader , veel belangstelling voor theosofie en antroposofie.
Naast de Indonesische of Javaans-Sundanese manier van denken.
Wat mij opvalt is dat ze geen of weinig boeken van de Westerse filosofen hadden.
Of zou het dan omdat de Westerlingen te veel rationeel zijn ?
Dat Indonesiers het niet kunnen volgen ?
Of hadden ze het door en het hadden afgewezen omdat ze als Indonesiers niet gemanipuleerd willen worden ?
In Nederlands Indie was de invloed van het Oosterse denken duidelijk aanwezig , ook in Nederland.
Maar dan was het nog voor een kleine groep “gelukkigen” toegangkelijk.
Theosofie in Nederland en Nederlands Indie was toegangkelijk voor bemiddelde (?) Nederlanders , Indische Nederlanders en Westers opgeleide Indonesiers .
Onbekend maakt onbemind , dus mysterieus .
Als 80-jarige sta ik wel achter de gedachte die in de suggestie zit. Mijn nkinderen en kleinkinderen weten in elk geval wel van de hoed en de rand; kwestie van zonder angst het verleden doorgeven en erover laten denken. Mijn man heeft er ook altijd achter gestaan, was tijdens de oorlog in Duitsland tewerkgesteld, een heel andere hoek in de geschiedenis voor onze nazaten, maar even indringend en als zodanig ook door hen begrepen en ingevoeld.
Hi Ed,
Toch blijkt uit het interview niet dat het zogenaamde ‘Oosterse’ en het geheimzinnige twee concepten zijn die je totaal los van elkaar moet zien. Er wordt zelfs letterlijk gezegd:
“Het mystieke hoort wel bij het Indische, denk ik.”.
Bovendien straalt de titel een soort consensus uit met de verbintenis van de concepten ‘geheim’ en ‘Oosters’.
Ik denk dat op een blog waar bewustzijn over de Indische identiteit wordt gekweekt met grote zorg om moet worden gegaan met taal. Zeker als er een auteur van Indische afkomst wordt geïnterviewd dan zou je daar zo goed op in kunnen gaan. Want hij zegt letterlijk het mystieke en het Indische horen wel bij elkaar. Ik begrijp niet zo goed hoe dat als niet Oriëntalistisch zou kunnen worden beschouwd. Ook zegt hij dat de Stille Kracht een inspiratiebron voor hem is. Je zou je kunnen afvragen of De Stille Kracht niet een ongelofelijk Orientalisch boek is? Hij zegt dus eigenlijk letterlijk dat hij het niet zo zwart-wit bedoeld heeft, maar uit de uitspraken die daarop volgen blijkt juist wel dat hij de Oosterling met het mystieke verbindt.
Ik denk dat ik zou willen pleiten voor een iets kritischer aanpak als we ergens Orientalisme tegen komen, omdat het een vijand van de beeldvorming van de Indische identiteit is. En dus een vijand voor onze ontwikkeling.
Hoi Sarah. In de weergave van het interview heb ik de keuze gemaakt om de antwoorden op slechts een aantal vragen -en dan ook nog kort- weer te geven. Het belangrijkste was voor mij om de Oost-West tegenstelling en het Indische verleden van de hoofdpersoon ter discussie te stellen. Daarbij is volgens mij je punt dat ik hem kritischer had moeten benaderen? Dat had gekund, ware het niet dat de schrijver (overigens zelf niet van Indische afkomst) ontkende een oost-west tegenstelling te willen creeeren. Dat hij teruggrijpt naar een boek als de Stille Kracht is niet problematisch denk ik. Het is mijn favoriete Indische boek. Juist omdat het mij leerde om kritisch te kijken naar het orientalistische motief in de literatuur. Uiteindelijk hoop ik dat iedereen dat -voor zichzelf- doet. Zoals jij ook, zo blijkt! En dat levert dan vervolgens weer een interessante discussie op.
Ok, ik begrijp je idee achter het interview. Maar laat dit dan een oproep zijn alle Indo’s, en dan met name de derde generatie, dat ons bewustzijn moge groeien als het gaat om het overnemen van Orientalistische denkbeelden. Dat deze stereotyperingen buiten ons mogen bestaan is één, een tweede is dat wij deze stereotyperingen gaan overnemen en niet door hebben dat wij denken dat deze stereotyperingen onze identiteit vormen.
@Sarah – geldt dat niet voor alle stereotyperingen?
En tegelijkertijd – veel Indische jongeren (en ouderen) voelen dat het mystieke bij het Indische hoort. Mag je dat dan NIET meer vinden omdat het een stereotype is of hoort bij het orientalisme?
Je moet je natuurlijk bewust zijn van alle stereotyperingen. Maar omdat wij Indisch zijn, hebben wij te maken met stereotyperingen van de “Oosterling”.
Iedere Indo moet voor zichzelf bepalen of hij of zij zich met het “mystieke”wil bezig houden. Alleen er van uit gaan dat “het mystieke” iets typisch Indisch is, vind ik een risicovolle veronderstelling. Waarom? Omdat dit beeld van de mysterieuze oosterling of ondoorgrondelijke Indo een beeld is geschapen door de Westerling. Ik geloof dat wij Indo’s onszelf prima kunnen doorgronden en dat onze realiteit behoorlijk echt is. Het gevaar om mee te gaan in die stereotypering is dat je de beperkte visie van de blanke Westerling over “de Ander” bent gaan overnemen en dus hiermee zijn beeldvorming alleen maar bevestigt. Waardoor we dus zelf die stereotypering in leven houden en vervolgens nooit voor vol worden aangezien.
Maar als een Indo zich met mystieke zaken wil bezig houden, moet hij of zij dat doen omdat hij of zij dat als individu interessant vindt. Om het vervolgens iets typisch Indisch te noemen vind ik een te afhankelijke aanname gebaseerd om de visie van het Westen op de Ander.
@sarah – ” Om het vervolgens iets typisch Indisch te noemen vind ik een te afhankelijke aanname gebaseerd om de visie van het Westen op de Ander.”
Als Indische mensen dat door observaties zelf zo waarnemen, heeft die uitspraak toch helemaal niets te maken met de visie van het Westen op de ander? Volgens mij, door dit zo te zeggen, maak je je juist afhankelijk van hoe anderen ons zien.
Sommige opvattingen van het Westen over het Oosten verwerp ik inderdaad. Niet omdat dat onderdeel is van de blik van het westen, maar omdat ze niet kloppen met mijn eigen waarnemingen, waarnemingen die mensen die geen onderdeel uitmaken van die gemeenschap niet te zien krijgen. Neem bv de ‘Indische bescheidenheid’. Elke Indo weet dat zijn oma misschien naar de buitenwereld toe bescheiden deed, maar in huis de scepter zwaaide, bijvoorbeeld. En dat drie Indo’s de grootste conflicten met elkaar hebben zodra de Hollander de deur uit is.
Ik begrijp heel goed wat je probeert te zeggen, Sarah, ik ken het werk van Said, maar om alles dat veel leden van een gemeenschap over zichzelf zeggen dat overeenkomt met wat hij een ‘oriëntalistische visie’ noemde, af te doen als een aanname gebaseerd op de visie van het westen, is te kort door de bocht.
Als je het werk van Said kent, dan zal je ook het werk van zijn critici kennen, waarin zij zijn visie onderuit halen en aangeven dat zijn werk uitging van een stereotyperende invalshoek, namelijk dat de mensen die ‘ten prooi vielen aan de oriëntalistische blik’ hulpeloze schepseltjes waren die zelf geen invloed hadden op die beeldvorming.
“Het mystieke hoort wel bij het Indische, denk ik.” Dat is het enige wat wordt gezegd hierboven en daarmee zegt hij voor mijn gevoel niks vreemds. Als je derde generatiegenoten hebt in je vriendenkring en je hebt het over “het Indische” dan komen vroeg of laat de verhalen over Kerissen, goena-goena, etc. Dat zijn voor mij kenmerken die behoren bij spirituele mystiek van de Indische culturele achtergrond. Simpelweg omdat een Hollander of een Belg niet zo snel open zal staan voor deze verhalen/ervaringen, en omdat deze onderwerpen specifiek behoren bij het geboorteland van mijn voorouders.
Je kunt Mystiek ook opvatten als het taalkundig begrip; geheimzinnig, verborgen of raadselachtig. Voor veel van onze generatie (jongste telg) is “Indisch” nog een onbeantwoorde vraag; door zwijgen van familie, het niet beseffen of willen beseffen, het niet bewust zoeken naar antwoorden, het niet realiseren van de invloed van hun achtergrond in hun dagelijks handelen of hun uiterlijk voor de buitenstaander. In die zin vind ik het dus ook de uitspraak “Het mystieke hoort wel bij het Indische, denk ik” gegrond.
“Maar laat dit dan een oproep zijn alle Indo’s, en dan met name de derde generatie, dat ons bewustzijn moge groeien als het gaat om het overnemen van Orientalistische denkbeelden. Dat deze stereotyperingen buiten ons mogen bestaan is één, een tweede is dat wij deze stereotyperingen gaan overnemen en niet door hebben dat wij denken dat deze stereotyperingen onze identiteit vormen.”
Sorry maar dat vind ik toch wat overdreven. Er zijn namelijk genoeg middelen voor de hedendaagse generatie om zich een goed beeld te verkrijgen van de Indische achtergrond. Daarnaast geloof ik dat zij die echt de moeite nemen om zich te verdiepen in hun cultuur en zich bewust maken van hun Indische achtergrond zich niet laten misleiden door stereotypen die door de westerse meerderheid worden aangereikt.
@ Kirsten
Kijk, onze groep, de Indo-Europese minderheid in Nederland, is een etnische groep die door de loop van de geschiedenis altijd (ook in Ned.-Indie) tussen de Indonesische en de Europese cultuur heeft ingezeten. Het is echter eigen aan de Indische cultuur om binnen die mengeling van Indonesische en Europese invloeden de Europese cultuur als “hoger” te zien. In Ned-Indie wilden onze voorouders vaak graag meedoen met de Europeanen en diens cultuur. (NB: zwart op wit behoorden we vaak zelfs tot de Europese klasse) Nu in Nederland is deze Europese invloed natuurlijk nog veel groter, wij zijn nu in Europa en alles om ons heen ademt de Europese cultuur. Nu lijkt me dit laatste een zaak dat niet per se te veroordelen valt of iets dergelijks, maar een historisch feit waar we niet om heen kunnen om mijn argument begrijpen.
Nu, naar jou, jij zegt dat als Indische mensen zelf waarnemen dat ze mysterieuzer zijn dan de gemiddelde Nederlander, dat die visie niets te maken zou hebben met hoe ‘het Westen’ naar de Indo kijkt. Want als een Indo het zelf zegt, is het zo.
Ik ben van mening dat het zelfbeeld van de Indo, juist door de geschiedenis van de Indo, erg beinvloed is door het Orientalisme. Doordat het behoorlijk Indisch is Europese cultuur boven de Indonesische cultuur te verheffen zal het ook (vaak onbewust) de denkbeelden uit de Europese cultuur over de Ander overnemen. Dit is juist bij Indo’s een probleem omdat wij zowel de Europeaan als ‘de Ander’ in ons dragen. Door Orientalistisch over jezelf en je groep te denken doe je je achtergrond mijns inziens te kort.
Daarom denk ik dat juist wij als Indo’s nog meer dan andere migrantengroepen bij onszelf te rade moeten gaan of wij op Orientalistische manier over onszelf denken. Juist doordat wij generaties lang zowel Aziatisch als Europees bloed door ons hebben stromen, en we ook generaties lang omgeven zijn door de Europese manier van denken bestaat er een grote kans dat we onze Aziatische kant Orientalistisch bekijken.
Erik says:
November 18, 2010 at 09:55
Daarnaast geloof ik dat zij die echt de moeite nemen om zich te verdiepen in hun cultuur en zich bewust maken van hun Indische achtergrond zich niet laten misleiden door stereotypen die door de westerse meerderheid worden aangereikt.
—————————————————————————
Dat geloof ik ook .
De vraag is of men het echt wil weten , de tijd en moeite willen nemen .
Dat zie ik bij mijn zoon , geboren in Amsterdam , qua leeftijd(24jr) in de leeftijdsgroep van 3de Gen. Indische Nederlanders.
Gewoon een doorsnee Nederlandse jongen met een beetje bruine huidskleur .
Mss komt het later ??
Nergens zeg ik dat Indische mensen mysterieuzer zijn. Ik zeg dat Indische mensen meer dan Nederlandse mensen het mystieke in hun leven voelen.
Ik vind je mening mooi in theorie, maar in de praktijk ligt het allemaal wat genuanceerder. Als jij het mystieke als onderdeel van het Indisch zijn af wil doen als iets dat ingegeven is door oriëntalistische of wat voor externe invloeden dan ook, ga je namelijk aan een hoop voorbij.
Zoals het feit dat ‘mystieke waarnemingen’ niet altijd even prettig zijn. Heb je ze wel eens gehad? Weet je hoe het voelt als er een geest naast je op de bank zit, en je laat voelen hoe hij overleden is? Weet je hoe het voelt als er een overleden meisje voor je staat om te laten zien hoe ze opgebaard lag? Weet je hoe het voelt als er een geest ‘in your face’ zit omdat je hem niet wil helpen? Of hoe het is als een kat uit de andere wereld langs je benen strijkt, waardoor je lokaal kippenvel krijgt terwijl het buiten 30 graden is?
Dit omarmen of onderdeel laten zijn van mijn leven, doe ik niet omdat iemand uit het westen zegt dat dat bij het oosten hoort. Het is namelijk niet altijd even leuk of makkelijk. Ik heb het omarmd omdat het bij mij hoort. Dankzij mijn achtergrond was het relatief makkelijker om te omarmen; contact met de andere kant is iets waar ik mee opgegroeid ben. En dit geldt niet alleen voor mij. Ik ken veel meer Indische mensen die dit ervaren.
Daarmee wil ik niet zeggen dat Nederlanders dit niet hebben. Ik ken ze die dit ook hebben. Wat is dan het verschil? Een Nederlandse vriendin van mij, die ook contact heeft met de andere wereld, heeft veel meer drempels over moeten gaan dan ik, zowel van zichzelf als van haar familie en vriendenkring.
@ Erik
Als ik het goed begrijp betekent “Mystiek” voor jou enerzijds goena goena en anderzijds het welbekende zwijgen binnen de Indische families over het verleden waardoor de huidige generatie met veel onbeantwoorde vragen zit.
Je kunt je ten eerste afvragen in hoeverre je goena goena als “Mystiek” zou moeten bezien. Je zou goena goena ook kunnen zien als een logisch gevolg van het geloof dat alles bezield is, het animisme, en voorouderverering. Animisme en voorouderverering was in Indonesie al aan de orde van dag voordat de grote religies (Hindoeisme, Islam, Christendom, Jodendom) hun intrede deden. Ik denk dat Goena Goena dus haar oorsprong vindt in animisme en voorouderverering en wie zijn wij om dit ‘mystiek’ te noemen. Is het niet gewoon een onderdeel van een ‘religie’? Als iemand echt oprecht animistisch “gelooft” en ook aan voorouderverering doet, dan is goena goena toch heel begrijpelijk en logisch. Dat wij als halve Europeanen dit “Mystiek” zijn gaan noemen komt doordat we het vanuit een Europees denkkader bekijken. Overigens komt Mystiek ook al eeuwenlang voor in Nederland en Europa, bijvoorbeeld de Theosofie, Kabbala, Vrijmetselarij e.d. Dus Nederlanders (of Europeanen) zijn daar ook ontvankelijk voor. Het zal toch niet zo zijn dat alleen Indo’s de Happinez lezen en alleen Indo’s op yoga les zitten.
Dan je tweede idee van het Mystieke van de Indo, namelijk het zwijgen binnen onze families over het verleden. Ik moet eerlijk zeggen dat ik daar niet iets mystieks in kan ontdekken. Alleen dat het erg tragisch is dat onze opa’s en oma’s kennelijk niet de kracht hadden om een plek op te eisen voor hun verdriet.
Volgensmij komt dit zwijgen o.a. door een minderwaardigheidscomplex ten opzicht van de Europeaan of Hollander in dit geval.
@ Kirsten
“Ik vind je mening mooi in theorie, maar in de praktijk ligt het allemaal wat genuanceerder. Als jij het mystieke als onderdeel van het Indisch zijn af wil doen als iets dat ingegeven is door oriëntalistische of wat voor externe invloeden dan ook, ga je namelijk aan een hoop voorbij. ”
Er zijn Indo’s die paranormaal begaafd of heldervoelend zijn. Er zijn echter ook veel Nederlanders die dit zijn. Wat echter opvallend is dat er toch twee zaken tegenover elkaar staan als je het interview en de comments op dit interview leest. Namelijk:
Nuchtere Nederlander vs Mystieke Indo
Dit zijn twee tegengestelde begrippen die hier constant tegen elkaar worden neergezet als zijnde waarheden. Ik echter betwijfel of deze zaken echt zo statisch zijn en ik vermoed dat die zijn ingegeven door het Orientalisme.
Dit is net zo goed realistisch:
Mystieke Nederlander vs Nuchtere Indo
Het doel zou moeten zijn: vrij zijn van het denken in deze termen en zien dat door het in stand houden van ‘Mystieke Indo’ je vanuit een Europees denkkader kijkt. Normaal gesproken kan een Europeaan dat vrij ongevaarlijk over de Ander denken zonder dat dat direct consequenties voor zijn zelfbewustzijn heeft (of het slim is, is iets anders). Maar voor een Indo die denkt in Orientalistische patronen heeft dat wel consequenties voor zijn zelfbewustzijn en noem ik dus Orientalisme een gevaar voor de Indo.
Leuke discussie dit, Sarah. Vind dit wel een ontzettend belangrijk onderwerp, zeker ook omdat ik je visie herken, en mezelf ook heb afgevraagd in hoeverre mijn zelfbeeld beinvloed is door de blik van het westen. Ik ben echter gaan kijken naar de praktijk en kwam tot de ontdekking dat sommige dingen wel, en sommige dingen niet in het Indische zitten zoals ik dat ervaar.
Voor jou lijkt theorie belangrijker te zijn dan praktijk. Mijn punt is dat daardoor juist jij je laat leiden door stereotyperingen en denkbeelden van anderen, door alles wat mensen over zichzelf zeggen, eerst langs die lat te leggen en daarna pas te kijken naar het feitelijke gedrag dat aan die uitspraak ten grondslag ligt.
Als het een mannelijk vooroordeel is dat vrouwen beter kunnen communiceren dan mannen, en vrouwen ervaren dat ook zo, laten zij zich dan leiden door het stereotype of door eigen ervaring?
Als het een stereotype van de oudere generatie is dat “vroeger alles beter was” en jongeren ervaren dat ook zo, laten jongeren zich dan leiden door de mening van die ouderen of door hun eigen ervaringen?
Bovendien heb ik nog geen goed van je gelezen waarom alles dat Indische mensen over zichzelf zeggen nog steeds door het westen bepaald zou zijn. “Het orientalisme is een groot gevaar” en “Indische mensen hebben zich altijd laten beinvloeden door anderen”, daarmee heb je vind ik eigenlijk een behoorlijk paternalistische visie op het Indische: je gaat er blijkbaar nog steeds van uit dat Indische mensen, jong of oud, niet zelf kunnen nadenken. En daar doe je een hoop mensen mee te kort.
Kirsten, je hebt me niet juist geciteerd:
“Indische mensen hebben zich altijd laten beinvloeden door anderen”. Door de aanhalingstekens lijkt het net of ik dit gezegd heb en dat is echt niet zo. Ik sta niet achter de inhoud van die uitspraak.
Wat ik wel heb gezegd is dat binnen de Indische cultuur de Europeaan en de Europese cultuur vaak als iets ‘hogers’ werd beschouwd dan de Inlandse, Indonesische cultuur.
Ik zeg ook inderdaad dat Orientalisme een gevaar vormt voor het zelfbewustzijn van de Indo. Ik vind dat niet paternalistisch. Ik doe juist een beroep op de Indo zijn intellect om bij zichzelf te rade te gaan in hoeverre een aangeleerde, naar mijn idee Orientalistische, manier van denken zijn zelfbewustzijn beinvloedt.
Dan moet ik toch in de eerste plaats de veronderstelling hebben dat Indo’s heel goed voor zichzelf kunnen nadenken, nietwaar?
Zonder de praktijk was ik niet tot deze gedachte gekomen. De praktijk, het gevoel van wat Indisch is in het dagelijks leven, is voor mij de aanleiding geweest om vraagtekens bij bepaalde dingen te zetten. De boeken van Said zijn daarin voor mij belangrijk geweest omdat ze laten zien hoe diep de Orientalistische manier van denken in de Westerse cultuur geworteld zit.
Jouw stelling is, als ik het goed begrijp, het volgende: als iets uit een cultuur overeenkomt met een stereotypering over die cultuur, dan is het geen stereotypering meer, maar door die overeenkomst een feit dat het een onderdeel van die cultuur is. Ik denk dat daarin een vergissing ligt. Laten we naar de actualiteit gaan. In een Orientalistische visie wordt de Arabier vaak als terrorist afgebeeld. Als je kijkt naar de afkomst van terroristen dan zitten daar ook Arabieren tussen. Maakt vervolgens deze ‘praktijk’ de stereotypering een feit en is het vervolgens ook geen Orientalistische visie op de Arabier meer?
Het is dus eigenlijk zo dat Orientalisme een soort voedingsbodem is voor hardnekkige ideeen die heus voorkomen in de realiteit. Maar net niet waar genoeg zijn om die realiteit eer aan te doen.
“Bovendien heb ik nog geen goed van je gelezen waarom alles dat Indische mensen over zichzelf zeggen nog steeds door het westen bepaald zou zijn. ”
Het is absoluut niet zo dat per se ‘alles’ wat de Indo over zichzelf denkt door het Westen wordt bepaald. Maar mijn argument dat Orientalisme onder Indische mensen kan voorkomen heb ik in vorige comments wel al gegeven. Ik heb uitgelegd dat de Indo-Europese groep altijd een groep is geweest tussen de Europese en Indonesische bevolking in. Binnen deze tussenpositie is een eigen cultuur ontstaan. Een kenmerk van de Indische cultuur is dat zij zich vaak tot de Europese cultuur voelden aangetrokken. (Nu zijn er ook Indo’s geweest die meer naar hun Inlandse kant trokken, maar ik probeer hier de algemene tendens uit te leggen). Het Europese denken heeft de Indo deels gemaakt wat hij nu is. Dat Europese denken is bijvoorbeeld onderdeel van de Indische cultuur geworden door het onderwijssysteem in Ned.-Indie.
Ik denk dus dat door het hoger achten van Europese culturen de Indo daarin ook slachtoffer is van een eenzijdige visie op zijn Indonesische achtergrond. En dat lijkt mij dus geen goede zaak, omdat wij dan niet de rijkdom van onze Indonesische geschiedenis naar waarde schatten.
#
Sarah says:
November 18, 2010 at 21:48
Wat ik wel heb gezegd is dat binnen de Indische cultuur de Europeaan en de Europese cultuur vaak als iets ‘hogers’ werd beschouwd dan de Inlandse, Indonesische cultuur.
Ik denk dus dat door het hoger achten van Europese culturen de Indo daarin ook slachtoffer is van een eenzijdige visie op zijn Indonesische achtergrond. En dat lijkt mij dus geen goede zaak, omdat wij dan niet de rijkdom van onze Indonesische geschiedenis naar waarde schatten.
————————————————————————
Ik denk dat men hier verschil moet maken tussen de 1ste , 2de en 3de generatie Indische Nederlanders.
In het algemeen kan men zeggen beschouwen de 1ste generatie de Europese(Nederlandse) cultuur als zeer belangrijk .
De Inlandse werd afgewezen als inferieur.
Dat zijn feiten ,
De 2de generatie zitten in een bepaalde proces , sommigen hebben hun keus gemaakt ( de Nederlandse) , sommigen het Indische kant .
Weinigen hebben de “Inlandse” erfenis omarmd.
De 3de Generatie is meer nieuwsgieriger geworden op hun erfenis van de andere kant , en sommigen gaat op onderzoek naar hun roots.
En proberen de beste kanten van hun Indonesische “erfenis” te combineren met hun Nederlandse “kant”.
Een goede ontwikkeling.
Wat mystiek betreft , naast theosofie had men diverse bewegingen in Nederlands Indie.
Ik vraag me af hoeveel van de Nederlanders en Indische Nederlanders in Nederlands Indie dat bestudeerd hadden.
Interessant is om te kijken naar bijvoorbeeld de Subud beweging .
http://www.xs4all.nl/~wichm/javmysnl.html
En vaak moet je toch naar Indonesia reizen om bijvoorbeeld de Kejawen ( Javanen) , Kabuyutan(Sundanese) geloof/levenswijze te bestuderen.
Meestal komt het ook op latere leeftijd , als je jong bent heb je andere prioriteit.
@Sarah: met mijn uitleg over Mystiek heb ik gewoon de betekenis van het woord Mystiek uitgelegd en toegepast op bovenstaande artikel. “Mystiek:In het dagelijkse taalgebruik is mystiek vooral een bijvoeglijk naamwoord en betekent dan geheimzinnig, verborgen of raadselachtig. In andere betekenissen heeft het woord betrekking op ofwel een streven naar dan wel een paranormale beleving.” Vandaar dat ik het heb toegepast met twee voorbeelden zoals ik het voorstel in het “Indische”.
Orientalisme/Westers invloed, we ontkomen er als Indo niet aan. Ik kan me wel vinden in de uitleg van Surya. We zijn ook gewoon mensen en net als andere individuen en groepjes uit andere etnische minderheden, nieuwkomers, vluchtelingen en gastarbeiders over de gehele wereld past men zich in grote mate aan of laat men zich beïnvloeden door de omgeving. Indo’s hebben daarin zowel in zuid-oost azië als in west-europa ervaring.
Ieder mens wil uniek zijn in de zin dat zij zich altijd wel wat proberen af te zetten tegen de grijze massa, de meerderheid. In Indië wilde velen meegaan in het Hollandse bestuur maar het avontuur van de kampong en dessa bleef trekken, in Nederland is het eigenlijk net zo: we draaien allemaal mee in de samenleving, maar er zijn momenten dat het Indisch zijn, de excotische kant wordt aangesproken en een als het ware een uitweg vormt, een afzetting tegenover de grijze massa. Ik kan het wellicht niet zo goed verwoorden als ik bedoel: maar komt er op neer dat ik probeer te schrijven dat iedere cultuur altijd wordt beïnvloed door de gevestigde cultuur: integratie en assimilatie zijn namelijk een natuurlijk proces namate het aantal generaties dat een cultuur in een nieuwe omgeving is gevestigd. Je kan nooit 100% eigen cultuur behouden als je omringt wordt door een andere cultuur. Of en in welke mate men zich vasthoud aan de waarden en beeld van de eigen culturele achtergrond of men helemaal integreert in de gevestigde autochtone cultuur is per individu verschillend. Dat kun je niet beïnvloeden of afdwingen, dat is hun eigen keuze.
Ik denk wel dat Indische Nederlanders, taalkundig en qua westerse normen en waarden en in mindere mate hun christelijke religie eerder inmening zullen hebben en gevoeliger zijn voor integratie dan andere etnische minderheden in Nederland die hier ook al generaties verblijven. De rol en de band met het land van herkomst en het gelijkwaardig cultureel ontwikkelen spelen bij andere etnische minderheden ook een grote rol in de stabiele aanwezigheid en bewustzijn van hun eigen culturele achtergrond (mede bij sommigen de mogelijkheid tot een dubbele nationaliteit).
Wat dat betreft zitten Indische Nederlanders volgens mijn persoonlijke mening in een zeer lastige situatie voor behoud van een Indische cultuur, wellicht dat dit verklaard dat zij vaak “kiezen” bewust of onbewust voor een meer Westerse manier van leven en identiteit (assimilatie).
@all – tja, net als wat Erik zegt, in feite hebben we het hier over de vraag in hoeverre de identiteit van een individu bepaald wordt door invloeden van buitenaf. En of dat nou vooroordelen zijn of opvoeding, uiteindelijk gaat het om de keuze die een individu zelf maakt. Die keuze en de manier waarop iemand die keuze maakt is voor iedereen anders. Juist daarom is het zo belangrijk om de diversiteit van, in ons geval, de Indische cultuur te laten zien, zonder daarover te zeggen of iets goed of fout is: lezers kunnen dan voor zichzelf bepalen wat op hen van betrekking is.
@sarah – dank voor je goede bijdragen. Volgens mij vergis je je nog wel in de mate waarin jongeren tegenwoordig zeker wel oog hebben voor juist de rijkdom van de Indonesische cultuur, zoals @surya atmadja ook aangeeft. Erg herkenbaar wat hij zegt.
@surya atmadja – leuke tips wb reli-bewegingen, dank!