Interview met Diederik van Vleuten

Een paar jaar geleden kreeg Diederik van Vleuten de memoires van zijn oom. Ze verhaalden over de val van Nederlands-Indië. Van Vleuten maakte er de theatervoorstelling ‘Daar werd wat groots verricht’ over en speelt sindsdien in uitverkochte zalen. Eerder recenseerde Indisch 3.0 zijn voorstelling. Afgelopen maand, voor een van de laatste voorstellingen van dit jaar, interviewde Caroline Wetzels hem in Helmond.

Tekst: Caroline Wetzels. Fotografie: Patrick van Beek

Een persoonlijke getuigenis

Diederik van Vleuten is cabaretier, musicus en tekstschrijver. Jarenlang toerde hij met Erik van Muiswinkel het land door. Op de dag dat het duo besloot te stoppen kreeg hij van zijn vader het familiearchief. Het archief omvat zeven kisten vol geschiedenis en herinneringen, waaronder de memoires van oudoom Jan die getuige was van de val van Nederlands-Indië. Het was meteen duidelijk dat hij hier iets mee moest doen. Dat de voorstelling zoveel los zou maken, had hij echter nooit verwacht.

(c) Patrick van Beek / Indisch 3.0

“De dag dat ik het archief kreeg ging er een deur voor me open. Ik wist dat het er was, maar toen ik het in handen kreeg, restte nog een vraag: ‘Kan ik hier iets mee in het theater?’ Die vraag is inmiddels overtuigend beantwoord: het publiek komt van heinde en verre om Daar werd wat groots verricht te zien. De voorstelling vertelt het persoonlijke verhaal van oudoom Jan die geboren werd in Indië.

” Dit is niet alleen het verhaal van oom Jan, dit is ook het verhaal van hun opa, jouw oma.”

Oom Jan groeide er op, maar ging naar Nederland om een ‘gedegen opvoeding’ te genieten. In 1930 keerde hij terug naar Insulinde. Hij werkte als planter op verschillende ondernemingen en ontmoette zijn vrouw Aukje. Hij maakte er de oorlog en internering mee, de politionele acties en de soevereiniteitsoverdracht en schreef zijn ervaringen nauwgezet op. Het waren ervaringen die hem erg aangrepen.

“Het is niet omdat ik mijzelf zo belangrijk vind dat ik dit geschreven heb, maar ik vind wel dat ik in een belangrijke tijd geleefd heb. De veranderingen die zich in mijn tijd voltrokken zijn als een waterval over ons heen gekomen. Daarvan wil ik nog eenmaal getuigen,” begint Jan zijn memoires.

De reacties die de cabaretier over de voorstelling krijgt, zijn als een waterval over Diederik heen gekomen. “Het is in de eerste plaats een theatervoorstelling voor het gewone publiek, je hoeft niks van Nederlands-Indië te weten. Een verhaal over twee gewone mensen in een ongewone situatie. Maar wat maakt het veel los in de Indische gemeenschap. Hele families komen naar de voorstelling kijken.”

(c) Patrick van Beek / Indisch 3.0

Van Vleuten wist dat het een aangrijpend verhaal was, maar wat het zou doen, geen idee. Hij had nooit kunnen bedenken dat dit zoveel teweeg zou brengen.

“Na iedere voorstelling komen de reacties. Een jongen van 18 jaar, die mailt dat hij totaal geen weet had van wat zich daar ooit had afgespeeld. Maar, dit is niet alleen het verhaal van oom Jan, dit is ook het verhaal van hun opa, jouw oma”.

“Wat ik doe met Daar Werd Wat Groots Verricht is nog niet eerder gedaan. Daar ben ik trots op.”

Hij krijgt ook reacties van mensen die zelf een connectie hebben met zijn oom Jan. Zo noemt hij in de voorstelling de boot waarmee Jan naar Nederland is gekomen, op dat moment sprongen de tranen in de ogen bij een vrouw in het publiek. Ze vertelde dat haar vader de kapitein was van dat schip, hij had oom Jan naar Nederland gebracht.

En zulke reacties krijgt hij regelmatig. Hij heeft pakken vol met mails en brieven en reageert op alle reacties die hij krijgt. “Mensen schrijven zulke hartverscheurende dingen, ik moet gewoon reageren. Over een paar jaar zijn ze er niet meer, die generatie is dan weg. Als dit voorbij is ga ik denk even op een bankje zitten en terugkijken naar wat ik allemaal heb meegemaakt. Ik heb nog helemaal geen tijd gehad om dit allemaal te verwerken.”

Toekomstplannen

Volgend jaar zal er een reprise komen van de voorstelling: theaters konden niet wachten om hem nog een keer te boeken. Onder andere de Koninklijke Schouwburg in Den Haag. De voorverkoop is al begonnen. Ook zal de voorstelling op DVD worden uitgebracht. De opnamen hebben inmiddels plaatsgevonden. Hij is blij met de voorstelling die hij heeft gemaakt.  “Ik heb mijn vorm in het theater gevonden. Door toeval of voorbestemming. Wat ik doe met Daar Werd Wat Groots Verricht is nog niet eerder gedaan. Daar ben ik trots op.”

Ondertussen is Diederik bezig aan een boek over deze familiegeschiedenis. De werktitel van het boek is Oom Jan en de val van het Nederlands imperium in Zuidoost Azië. “Een groteske titel”, benadrukt hij. “De kleine Nederlander versus de grote gebeurtenis. De titel spreekt ook van de val. Zo zien wij het. De Indonesiërs zagen het precies andersom. Bij ons werd de vlag gestreken, bij hen ging de vlag in top. En oom Jan stond er met zijn neus bovenop.”

Voor verdere informatie over zijn komende tour kunt u terecht op zijn site www.diederikvanvleuten.nl