Wie de lift uitstapt en de schemerige hal inloopt richting de voordeur van Nely, ruikt meteen de typerende ‘Indische lucht’. De lucht van gefrituurde lekkernijen, boemboes en hier en daar een zweempje van de etherische oliën om de etensluchtjes na het koken zoveel mogelijk te verdoezelen.
In de deuropening verschijnt Nely, een oudere maar levendige Indische dame met glunderende diepgrijze ogen. Met open armen begroet zij haar vriendin en diens kleindochter en steekt meteen een tirade af tegen haar vriendin. Weken achtereen probeerde zij haar te bellen, maar er werd niet opgenomen! Vervolgens gaat de aandacht naar de kleindochter en wordt deze, ook al heeft Nely haar nooit eerder ontmoet, in een strakke omhelzing genomen en op de wangen gezoend. “Ja, ja, die oma van jou is heel stout hoor, een pets op haar billen verdient zij! Aduh, zo leuk dat jij haar hebt meegenomen naar mij!”
“Ach, zó ge-zèl-ìg dat jullie er zijn zeg! Eerst wat drinken ja?! Jullie eten toch mee?!” De vraag is retorisch, de blik van Nely geeft te kennen dat zij geen nee zal accepteren. Als Nely koffie gaat zetten, laat zij haar vriendin en de kleindochter achter in de zonnige en ruime woonkamer vol met schilderijen van Indische taferelen, beelden uit Indonesië en zelfs een miniatuurschip van kruidnagel. “Mooi hè!” Merkt Nely vrolijk op als zij terugkomt uit de keuken, “Ik heb zoveel Indische dingetjes in huis, ik vind het zo mooi en het heeft ook een sentimentele waarde hè.”
De kleindochter wordt meegetrokken naar de bank die een groot deel van de woonkamer in beslag neemt,“Ga maar in het midden zitten, dan kun je iedereen goed zien als jij jouw interviews afneemt.” Er wordt zelfs een tafeltje bijgezet, “Dat is gemakkelijk om te schrijven. Je maakt toch wel aantekeningen hè?! En heb je ook zo’n handig dingetje om mee op te nemen?” Een schaaltje kroepoek wordt ook op het tafeltje gezet, “Hier, om te snoepen.”
Niet veel later gaat de deurbel. “Daar zul je Henk hebben! Mooi op tijd voor zijn interview. Weet je, ik zal ook een paar andere Indische kennissen van mij bellen om te interviewen! Die oudjes houden ervan om te praten over vroeger.” Een reactie niet afwachtend, verdwijnt Nely om de voordeur te openen en pakt vervolgens haar telefoon, “Meis, waar deed je ook alweer onderzoek naar? Inter-ge-ne-ra-tionele overdracht?! Oh, en hoe Indisch de derde generatie nog is? Nou! Ik zal je vertellen hoor! Die derde generatie is helemaal niet meer Indisch!”
Wordt vervolgd…
De namen in dit stuk zijn gefingeerd
Als het maar vaak en hard genoeg geroepen wordt dan gelooft niemand er meer in. Indische Nederlanders zijn een slag apart; volgens mij zijn ze het enige volk dat er op gebrand is zijn eigen nakomelingen tot integratie te dwingen en totaal op te gaan in de westerse maatschappij. Voor onze Indische jeugd geen naschoolse lessen zoals bij andere etnische groepen de Chinese school, koranles, etc. Voor onze jeugd geen activiteiten zoals bij Turkse Verenigingen of Molukse Stichtingen. De derde generatie is helemaal niet meer Indisch..inderdaad als lid van de derde generatie geef ik toe dat er steeds minder weten en doen als de eerste en tweede generatie; maar is dat niet binnen elke gemeenschap..nostalgie behoort bij het verleden, de kenmerken is hetgeen wat overgedragen moet worden; taal,normen en waarden, familie en bijv. eetgewoonten. Als familieleden dit niet doen dan is het een automatisch proces dat cultuur afbrokkelt binnen enkele generaties. Ik vind het makkelijk om te roepen dat de derde generatie niet Indisch is. Als dit al waar is, dan is het omdat de derde generatie het Indisch-zijn niet is meegegeven.. i.p.v. wijzen moet men dus de hand in eigen boezem steken.
EEL nieuwsgierig naar het vervolg! Ik ben net met mijn master antropologie begonnen waar ik onderzoek wil doen naar in hoeverre de derde generatie zich nog Indisch voelt, wat ze doen met hun Indische identiteit (of juist niet) en al die andere vragen die wij onszelf ook vaak stellen. Maar het belangrijkste is dat ik hier achter wil komen door hen foto’s van hun Indische opa of oma te laten bespreken samen met deze opa of oma. Door te praten over de foto’s uit zowel Nederlands-Indie als Nederland hoop ik dat de jongere uit de derde generatie aan het denken wordt gezet over zijn of haar eigen identiteit en zelfbeeld.
Maar ik ben heel benieuwd waarom Nely van mening is dat de derde generatie helemaal niet meer Indisch is! Het is namelijk ook interessant voor mijn onderzoek om het van de andere kant te bekijken, vanuit de eerste generatie.
Mocht iemand overigens ideeën hebben of met mij willen brainstormen over mijn masteronderzoek: GRAAG! Armando is al het eerste slachtoffer :).
Het wordt overigens een film (visuele antropologie) en niet alleen een geschreven scriptie.
@Dewi: je kun wellicht onderzoeken of er sprake is van acculturatie of enculturatie als het culturele overdracht onder Indische jongeren betreft. Ik heb namelijk een vermoeden n.a.v. mijn eigen ervaring en observatie dat het eerste vaker voortkomt uit het gevoel toch op zoek te zijn naar een eigen culturele identiteit.
Het verhaal is nog niet be-eindigd of er worden al opmerkingen gemaakt.
Troost je Erik, indisch bestaat: wanneer er een bepaald belang moet worden behartigd (bvb de backpaykwestie), ja dan schijnt iedereen indisch.
Gaat het om gemeenschapsvorming, dan gaat elk zijn eigen weg, en vindt men elkaar weer in Spanje, in de disco, op Lowlands, de Asianparty, op de Antillen etc..
Indo’s, indischen zijn opgegaan in de Nederlandse maatschappij. Dat is een feit. Met deze wetenschap is enig relativerende kijk op “indisch” niet overbodig.
Ik heb geen ouders om tegenaan te trappen, want zij waren “indisch”, allebei. Ook zij gaven door.
Maar wat ik daarmee deed, dat bepaalde ik zelf wel.
@Ed: ben het eigenlijk met heel je stukje wel eens..behalve dat we elkaar weer ontmoeten in Spanje,Lowlands,etc. Zelfs ik als derde generatie herken dit wel, maar de afgelopen 10 jaar merk ik dat dit steeds minder is geworden onder mijn leeftijdsgenoten. Pakweg 10 jaar geleden had je inderdaad, alhoewel het een minderheid was van mijn generatie, die elkaar op parties of zelfs Pasar Malams trof. Nu is dat al niet meer. De huidige tieners en twintigers treffen elkaar niet meer. Ik als dertiger heb nog groepjes meegemaakt als Kilat Crew, South Side Indo Crew, Melati boys, Darah Ketiga, maar die groepen jongeren zijn net als de Indische nozemgroepen in de beginjaren van Den Haag stil ten onder gegaan.
Dat waren stuk voor stuk Indische jongens en meiden die naar meer hunkerden: een eigen plekje, letterlijk en figuurlijk, aansluiting bij de grotere Indische organisaties. Op wellicht Indisch Huis en enkele andere organisaties na werden hun signalen nergens opgepikt; zowel niet door verenigingen als door de familie. En dat bedoelde ik met; als de derde generatie volgens de mevrouw in het artikel niet meer Indisch is dan ligt dat aan de voorgaande generaties. Een cultuur leeft omdat het wordt OVERGEDRAGEN waarna de huidige generatie het kan ontwikkelen naar de huidige tijd. En dat eerste heeft nooit echt plaatsgevonden, dus het tweede /ontwikkeling (dat de derde generatie zich mondjesmaat profileert als Indisch) is daarvan een logisch effect.
Ik ben het helemaal met Ed Vos eens. We waren Indisch toen we uit de ruif van Het Gebaar konden eten. Geld besteden aan collectieve doelen was er maar mondjesmaat. Ik ga echt mijn kinderen niet leren zich Indisch te voelen, dat zoeken ze zelf wel uit. Net als ik zelf. Mijn identiteit is zoals ikzelf in het leven heb leren staan. Natuurlijk ben ik Indisch, ik geniet echt als ik dingen van vroeger tegen kom. Af en toe een Pasar Malam is erg leuk, alleen al dat taaltje te horen! Mijn ouders hebben mij heel veel overgedragen. Maar om nu de hele dag rond te dansen en te roepen: wat ben ik toch Indisch?
@Jan: ik begrijp je reactie maar je voorbeelden zijn wel het uiterste..ik verkleed me ook niet als Lonnie om vervolgens hier met een wayong-pop aan de hand over straat te trekken maar ik weet wel dat ik een Indische identiteit heb. Je geeft zelf aan: mijn ouders hebben heel veel overgedrage, ik ben Indisch, maar mijn kinderen moeten het zelf uitzoeken. Dat vind ik een beetje tegenstrijdig: als jouw ouders hadden gevonden dat jij het zelf uit moest zoeken en jou niks hadden overgedragen dan had je nu misschien jezelf ook niet Indisch gevoeld of kunnen genieten van die momenten op de Pasar en van herinneringen.
Ik ga niet zeggen hoe en wat iemand zijn kinderen moet meegeven, maar enig Indisch besef lijkt me gewoon logisch; niet omdat wij Indo’s zijn, maar juist omdat onze achtergrond wat ingewikkelder in elkaar zit dan andere etnische groepen. Het is dan ook meer van belang zodat (toekomstige) Indo’s zichzelf beter kunnen profileren in de samenleving en hun culturele identiteit kunnen benoemen in de maatschappij. Elke andere cultuur c.q. gemeenschap in Nederland geeft het zijn kinderen op tal van manieren mee, waarom wij dan niet? Wij zouden het juist moeten doen omdat als onze toekomstige generaties het zelf moeten uitzoeken ze al snel verstrikt raken; wij zijn niet landsgebonden, we zijn niet nationaliteitsgebonden, we zijn niet aan uiterlijke kenmerken gebonden..het is dus niet zo simpel als bijv. een Turkse immigrant die zijn kind uitlegt waar hij vandaan komt, of een Surinamse oma die haar kleinkind iets uitlegt over de kenmerken van haar hindustaanse afkomst.
Even een zijspoortje, maar ik wil hier zeggen dat het oversimplificatie is om te zeggen dat het bij Indo’s ingewikkelder in elkaar zit dan bij andere etnische groepen. Je noemt het voorbeeld van een Hindoestaans-Surinaamse oma. Mijn grootvader van vaderskant was een Hindoestaanse Surinamer. Ik heb hem nooit goed gekend. Tot nu toe ben ik me nog niet gaan interesseren voor mijn Hindoestaanse achtergrond. Ja, af en toe wat lezen over Hindoeïsme, ik kan ook hard lachen om ‘Goodness Gracious Me’, en als ik Hindoestanen tegenkom, zeg ik ook vaak ‘Weet je… mijn grootvader was Hindoestaans’ en dan is het wel tof, herkenning.
Maar ik weet veul meer over mijn Indische kant dan over mijn vaders kant. Dan beken ik hier maar meteen dat, dóór een betere verstandhouding met mijn moeder dan met mijn vader, ik via haar en haar familie vooral Indische dingen heb doorgekregen, ben echt opgegroeid in een Indische sfeer. Dus daar geef ik je gelijk in jouw punt dat overdracht hier belangrijk kan zijn in het vormen van je culturele identiteit. Maar hoewel ik minder weet over mijn Caribisch/Surinaamse kant, er misschien wel minder mee ‘heb’, zal ik ook niet zeggen ‘O, ik ben niet Hindoestaans’ of ‘Ik ben niet Antilliaans’. Want dat ben ik ook. Misschien ga ik me wel in de toekomst verdiepen in die roots. En als die tijd daar is, om met Ed Vos en Jan Somers te spreken, ‘zoek ik dat zélf wel uit’.
Vergeet ook niet dat wij (Indo’s) niet de enige mengbloedjes zijn in NL, onder Surinamers zijn er ook velen die half Chinees/half Javaans of half Creool/half Hindoestaans zijn, met misschien een beetje Indiaans erdoorheen. Op de Antillen net zo’n verhaal. Dat leg je ook niet zo 1-2-3 uit.
Overigens vind ik het zelf heel makkelijk om dingen uit te leggen over mijn Indische achtergrond (bv. aan geïnteresseerde buitenstaanders). En hoe meer ik me nu verdiep, hoe makkelijker en completer het wordt. Dus als ik later kids zou hebben, kan ik ze over hun Indische roots véél vertellen, met overtuiging.
Erik bedoel met ingewikkelder dat Indo’s geen eigen land hebben, geen eigen taal, geen eigen regering etc etc.
Surinamers hebben Suriname, Antillianen hebben de Antillen, Brazilianen hebben Brasil maar Indo’s hebben geen Indostanie.
De meeste volkeren kunnen terugvallen op hun door nationalisme bij elkaar gesprokkelde en soms gecreeerde cultuur.
Indo’s worden alleen maar onder vuur genomen door Indonesiers, Hollanders en andere Indo’s als ze te veel met cultuur bezig zijn of het proberen te creeeren.
Zo zou Tjalie Robinson vrijwel alles aan Indische cultuur hebben bedacht en het overige is op de boot naar Nederland verzonnen om zoveel mogelijk subsidie op te strijken aldus sommigen.
Iedereen mag schijnbaar zijn cultuur claimen en z’n mensen stimuleren om bij te dragen aan de ontwikkeling van nieuwe cultuur, zoals Sukarno en Mao dat gedaan hebben, behalve de Indo want als die het doet is het nep.
Erg ingewikkeld
Het is een keuze kwestie.
Er zijn 2 mogelijkheden:
1.Of je gaat de Nederlandse cultuur nemen of de Indonesische.
Van beiden zijn jullie erfgenamen .
2 Of je gaat de Indo cultuur voor zover het al aanwezig is te koesteren en overdragen aan je nakomelingen.
Doe je dat niet dan verdwijnt je in de toekomst .
En zeker als er geen specifieke kenmerken meer die jullie als een groep onderscheiden dan de andere medelanders.
Dan wordt het kiezen voor :
of naar de Nederlandse of Indonesische of als een onderdeel van de “Nieuwe Nederlanders”.
Als je de artikelen over Tjalie leest was hij al een tijdje bewust geworden van zijn plaats in de toenmalige Nederlands Indie en Holland .
Interessant om te weten waarom hij met zijn gezin naar USA emigreerde .
Cultuur is natuurlijk meer dan een keuze, sommige dingen krijg je mee.
Wat betreft de mogelijkheden.
Aangezien ik vaak in Indonesie ben wordt ik daardoor beinvloed.
Mijn Indische/Hollandse opvoeding heeft uiteraard ook invloed.
En als creatieveling ben ik ook in staat cultuur te scheppen, die wel dan niet in de smaak zou kunnen vallen bij andere Indo’s en zo een onderdeel van de cultuur zou kunnen worden.
De Tielman brothers hebben bv bewezen dat er ook van binnenuit de gemeenschap inspiratie voor nieuwe cultuur kan komen.
Sorry, ik dwaalde af in m’n relaasje. Ik vergat te benadrukken dat andere minderheidsgroepen niet een minder complexe achtergrond hebben dan Indo’s, alleen maar omdat de 1e generatie Indo’s hun thuisland hebben moeten achterlaten en omdat we gemengdbloedig zijn. Wat de ontheemding betreft: die kennen veel migranten. Vluchtelingen uit oorlogsgebieden, gastarbeiders die zich komen vestigen… hebben wel een lijntje met hun land dat misschien sterker is dan de band van de gemiddelde Indo met het huidige Indonesië… Maar, in het 1e geval, als je als Irakees of Afghaan je vakantie naar je geboorteland moet plannen om aanslagen heen, moet bellen met familie of ze nog in orde zijn… je kinderen groeien hier op in een land waar een politicus zegt ‘jullie geloof is on-Nederlands’. Moet je sterk in je schoenen staan.
betul betul
Voor mij als buitenstaander is het ook moeilijk om de 3de generatie te herkennen als de nakomelingen van de Indische mensen( uit Nederlands Indie) .
Bij de 1ste en 2de generatie is het niet moeilijk , gezien de nog in hogere mate aanwezige “kenmerken” .
Praten, kleding, uiterlijk , gebaren etc .
We wachten het vervolg .
@ Oh dank je wel Jan Somers
Ik wil niet op de zaken vooruitlopen, maar ik doe het lekker toch.
Alles waardoor, een mens, dus IK gevormd en beinvloed word hoeft niet te belemmeren dat ik een zinvolle bijdrage kan leveren aan een reeds in gang zijnde ontwikkeling.
Het kan echter ook zo zijn dat mijn temperament, mijn frustraties, of ambities, door enkelen worden HERKEND.
Maar de meeste anderen KUNNEN of WILLEN daar verder weinig mee doen.
Aldus moet ik me zo open en zo eerlijk mogelijk opstellen tegenover de maatschappij waarin ik leef.
Ik kan van de maatschappij niet verlangen dat zij verandert zodat zij volledig tegemoet komt aan mijn wensen en verlangens.
Wil er sprakwe zijn van enige communicatie dan moeten mijn individuele ik en het gemeenschappelijk belang tot
op zekere hoogte samenvallen.
Vanuit die zekere basis kan er een verdere ontwikkeling van gedachten komen en groei van mijn standpunt.
Daarvoor is het nodig dat ik me niet slechts halsstarrig verschuil binnen mijn (“indische”) burcht.
Panta Phei.
Panta Rei. Je kunt niet tweemaal in dezelfde rivier stappen 😉
Wat is Indisch?
Etnisch en cultureel gezien zijn we nog steeds anders dan niet-Indo’s. Of je dat Indisch mag noemen?
Mogen we onze opa’s en oma’s Indisch noemen?
Als we een Indo van voor 1900 met de teletijdmachine naar het heden halen dan zou hij onze opa’s en oma’s waarschijnlijk ook als niet Indisch bestempelen. Hij spreekt namelijk meer Maleis dan Nederlands en draagt een Djas Toetoep en van de tweede wereld oorlog begrijpt hij niets.
Het is normaal dat bepaalde aspecten uit de cultuur zich aanpassen aan de omstandigheden, als er genoeg overblijft dan hoef je niet in eens een andere naam voor die cultuur te verzinnen.
Ook moeten we rekening houden met de bevriezing van cultuur ik de hoofden van mensen die afscheid hebben moeten nemen van hun geboorte land, iets waar latere generaties kritisch naar moeten kijken.
Ik ben het met Erik eens dat we de cultuur moeten doorgeven aan onze kinderen. Het gaat namelijk niet alleen over geschiedenis maar ook over normen en waarden, zoals ik die ook heb geleerd van mijn Indische moeder.
Niet alleen eten als er bekende bij je zijn, dus je pak koekjes delen (mits er geen misbruik van je wordt gemaakt).
Proberen niet met je rug naar iemand toe te staan als je met een groep mensen bent.
Bijdragen aan een gezellige gemoedelijke sfeer.
etc etc etc
Cultuur is alle verworvenheden van een volk .
En uiteraard zijn er altijd beinvloeding van buiten af.
Dat is normaal , de vraag is of de verworvenheden die nu als Indisch wordt gerekend door iedereen wordt gedeeld , gekoesterd en doorgegeven wordt.
Kijk naar Indo Rock , het is een manier van musiceren , die door iedereen ( ook buiten de Indo gemeenschap) als iets Indisch werd gezien.
De bekende vertegenwoordigers wzijn de Tielman Brothers en Blue Diamond( meer weet ik niet , sorry ).
Zijn er nog andere verworvenheden die je als typisch Indisch kan zien en als zodanig door anderen als Indisch wordt gezien ?
In het land van herkomst ( Ned.Indie en later Indonesia) heb je ook soortgelijke groepen waarvan qua stijl ze min of meer bijna in dezelfde genre zitten.
En toch werden ze niet tot de Indo rock worden gerekend.
Hoewel we nog moeten afwachten wat Mevrouw Nely uit het artikel bedoelt met ‘Die 3e generatie is niet meer Indisch’, vind ik het commentaar hier wel interessant. (Ben ook benieuwd naar het vervolg, lekker provocerende cliffhanger!)
Ik denk dat je gelijk hebt, Jeroen, als je zegt dat de grootouders van onze grootouders eenzelfde houding tegenover de jongeren van toen moeten hebben gehad- die kwamen uit een andere tijdgeest, zagen toch ook dat hun kleinkinderen luisterden naar andere muziek, andere boeken lazen, een nieuwe set normen en waarden erop na hielden, tradities lieten vallen, gebruik maakten van nieuwe technologie. En dan heb ik het bv. over de jaren ’30, ’40 ’50. TV, blues, Cobra.
Jongeren bevinden zich toch in die stroom waarin ze experimenteren. En dan kan het zo zijn dat een ouder dat aanziet en zegt ‘Ho, wacht even, je laat nu los wat ik je geleerd heb.’ Maar dát moet dan maar nog blijken als de storm van de jeugd is gaan liggen.
….tijd voor een vervolg
btw CAPTCHA-code is niet echt nodig en alleen maar lastig voor iemand die eerst alles invult, zijn verhaal doet, CAPTCHA vergeet en dan moet alles overnieuw