Liesbeth Zegveld, advocate van o.a. de Weduwen van Zuid-Sulawesi en Rawagedeh: “De weduwen van Zuid-Sulawesi hebben geleerd van de weduwen van Rawagedeh.”
Vorige maand bood Nederland excuses aan voor de standrechtelijke executies van Indonesische mannen aan de weduwen van Zuid-Sulawesi. Ook introduceerde Nederland een brede schadevergoedingsregeling. Hoe heeft Liesbeth Zegveld, advocate van de in het gelijk gestelde slachtoffers, hiervoor gezorgd?
Terreur
Op Zuid-Sulawesi – toen Celebes genaamd – schoten Nederlandse militairen in 1947 Indonesische mannen zonder proces neer, op verdenking van deelname aan terreur; verzet tegen de Nederlandse aanwezigheid in de onafhankelijk verklaarde Republiek Indonesie. 66 jaar later krijgen de weduwen van deze mannen hier een schadevergoeding voor van 20.000 euro per persoon, omgerekend is dat (maar liefst) 306.530.000 rupiah.
Brede regeling voor gelijke zaken
De in Rotterdam gepromoveerde Liesbeth Zegveld klaagde de Nederlandse staat aan voor oorlogsmisdaden in Indonesië, en met succes. Voor de standrechtelijke executies van Indonesische mannen in Rawagedeh (op Java) en Zuid-Sulawesi kregen de weduwen een schadevergoeding en excuses. Uit de Zuid-Sulawesi-rechtzaak is zelfs een brede compensatieregeling voortgekomen. Momenteel staat Liesbeth nog de kinderen van de geëxecuteerden bij, een zaak die gelijktijdig met die van de weduwen begonnen is.
De graven van de geëxecuteerde mannen op Zuid-Sulawesi. Foto: http://nieuws.marokko.nl/29119/kinderen-zuid-sulawesi-klagen-nederland-aan-voor-executeren-vaders/
Te oud
Bij de plechtigheid in Jakarta, medio september van dit jaar, waren de weduwen niet aanwezig: zij waren te oud voor de reis naar Jakarta. Een week later zou de ambassadeur ze komen opzoeken op Sulawesi. Ik vraag Liesbeth ernaar: “Nee, ik weet niet precies hoe het bezoek van de ambassadeur is geweest, ik was er niet bij.”
Jaloezie en ongenoegen
Ze vervolgt: “Ik weet dat de ambassadeur geweest is, met een medewerker. Ze hebben met de weduwen en enkele kinderen gesproken. De weduwen zijn bang voor teveel aandacht. Ze wilden niet in de spotlight komen, ze hebben gezien wat er gebeurd is met de schadevergoeding van de weduwen van Rawagedeh (het dorpshoofd heeft het geld verdeeld onder alle inwoners van Rawagedeh, KV). Om jaloezie en ongenoegen te vermijden, wilde ik de ceremonie niet in hun dorp laten houden. Ik heb gepleit voor een ceremonie op een andere plek op Sulawesi, maar het werd Jakarta. Wat ik niet begrijp, is waarom die datum gekozen is, en niet een datum tijdens de handelsmissie van de premier. Ja hoor, mijn cliënten zijn tevreden. So far so good, vinden ze.”
“Mijn cliënten zijn tevreden. So far so good, vinden ze.”
Verjaarde zaak
Eerst deed Nederland de zaak af als verjaard, inmiddels is een brede compensatieregeling opgetuigd voor vrouwen die weduwe zijn worden door standrechtelijke executies door militairen in Nederlandse dienst. Hoe is het mogelijk dat de Nederlandse staat zo van positie is veranderd, wil ik weten.
Gelijke behandeling van gelijke zaken
“Bij de eerste zaak (Rawagedeh, KV) is de Staat gaan bewegen. De Staat leek in te zien dat het een ernstige kwestie was. Al snel kwam Nederland over de brug met ontwikkelingshulp voor Rawagedeh. Anders dan bij andere dossiers, kon Nederland zijn hoofd niet van deze aanklacht afkeren. Natuurlijk wilden ze er eerst onderuit. Doordat Timmermans pleitte voor gelijke behandeling van gelijke zaken, kreeg ‘Zuid-Sulawesi’ een luisterend oor bij de rechter.”
Ambassadeur Tjeerd de Zwaan biedt de Nederlandse excuses aan. Still ontleend aan
www.geschiedenis24.nl.
Brede uitkomst
De in Amsterdam gevestigde mensenrechten-advocaat vertelt verder. “Na ons verzoek om excuses, vroegen ze zich af hoe vaak ze nog sorry konden zeggen. We hadden de publieke opinie mee. Daarom zijn het brede excuses geworden en een brede schadevergoeding, zodat gelijke zaken niet meer voor een rechter hoeven te komen. Dat er een algemene schadevergoedingsregeling is gekomen is wel de ultieme uitkomst van een zaak hoor, als advocaat.”
“Dat er een algemene schadevergoedingsregeling is gekomen is wel de ultieme uitkomst van een zaak hoor, als advocaat.”
Executie van de vaders
“De impact van het meemaken van de executie van je vader lijkt mij nog veel ernstiger dan – hoe vreemd de vergelijking ook is – die van je echtgenoot.” Foto: Tabitha Lemon/ Indisch 3.0 2013.
De kinderen van de door Nederlandse soldaten geëxecuteerde Indonesiërs hebben ook een zaak aangespannen tegen de Nederlandse staat. Liesbeth Zegveld staat ze hierin bij. Hoe schat de advocate hun kansen in? “We verwachten daar begin 2014 eenuitspraak over. Kijk, de rechter wil dit juridisch niet eindeloos door laten gaan. Dat snap ik. Maar ja, de kinderen stonden erbij. De weduwen hebben gehoor gekregen bij de rechter omdat zij direct betrokken – want aanwezig – waren bij de executies. In Zuid-Sulawesi hebben de kinderen gezien hoe hun vaders werden neergeschoten. Zij waren dus, net als de weduwen, direct betrokken bij de executies. Dat geeft ze rechtsgrond. Bovendien is de groep beperkt; in Rawagedeh waren er geen kinderen bij. En mij lijkt de impact van het meemaken van de executie van je vader nog veel ernstiger dan – hoe vreemd de vergelijking ook is – die van je echtgenoot.”
Aanklacht wegens slavernij
Onlangs werd bekend dat veertien landen drie Europese landen, inclusief Nederland, aanklagen vanwege de slavernij. Is Zegeveld daar ook bij betrokken, en hoe schat ze die kansen in? “Ik heb ervan gehoord, maar ben er niet bij betrokken. Ik weet het niet. Er zijn geen individuele nabestaanden meer. Slachtoffers moeten hun stem laten horen, en van de slavernij zijn geen direct betrokkenen meer in leven. De groep slachtoffers moet sterk zijn. Wat interessant is, is wat er gebeurt als landen vanuit hun soevereine rechten een claim gaan neerleggen bij andere landen.”
18 claims
Voordat ik afsluit: hoe staat het met de algemene schadevergoedingsregeling voor weduwen van de standrechtelijke executies? “Er zijn al 18 nieuwe claims ingediend.”
Mr. Liesbeth Zegveld (Ridderkerk, 1970) studeerde Nederlands recht in Utrecht en promoveerde in 2000 cum laude. Zegveld vertegenwoordigt de laatste jaren regelmatig slachtoffers van de Nederlandse oorlogsmisdaden in Indonesië. Liesbeth werkt als mensenrechtenadvocate met Britta Böhler, bekend van onder meer de verdediging van Ayaan Hirsi Ali in de strijd om het Nederlandse paspoort van het voormalige Tweede Kamerlid van de VVD.
Het is iedere keer vervelend om te zien dat hier zoveel aandacht aan wordt besteed, terwijl getraumatiseerde Indische ouderen op een houtje moeten bijten, kan Indisch3 daar niet is een keer aandacht aan besteden.
@Chris: “Er zijn al 18 claims..” op een populatie van 251.160.124 Indonesiërs. Dat geeft dus aan hoeveel aandacht er in Indonesië wordt besteedt hieraan. Het is minder dan 0,0% van de Indonesische bevolking. Geen Indonesische overheidsinstanties, geen Indonesische organisaties, zelfs de Indonesische ambassade in Nederland bemoeit zich er niet mee. Veel aandacht krijgt het niet. “Er zijn al 18 claims..” beter “Er zijn slechts 18 claims..”
Daarnaast blijf ik op mijn vorige post. Dat de overheid heeft uitbetaald aan weduwen is een uniek. In plaats van de negatieve smaak die ik proef bij het artikel zou men de overheid hierin mogen prijzen. Er zullen slechts enkelen overheden in de wereld zijn die particuliere claims betreft oorlogshandelingen zullen vergoeden. Als deze particulieren ECHT vinden dat zij slachtoffer zijn van oorlogsmisdaden moeten zij dit melden bij het internationaal gerechtshof. Vergelijking met Duitse oorlogsmisdaden wordt niet Duitsland maar de uitvoerders zelf aangeklaagd: zoals voormalige Duitse Nazi-officieren afgelopen jaren (waarbij ook voormalige Nederlandse SS-ers die woonachtig zijn in Duitsland). Waarom hebben de Indonesische claimers niet Westerling aangeklaagd? bedoel er was hier decennia lang de tijd voor. Nu lijkt louter geld de motivatie: “De weduwen zijn bang voor teveel aandacht. Ze wilden niet in de spotlight komen, ze hebben gezien wat er gebeurd is met de schadevergoeding van de weduwen van Rawagedeh (het dorpshoofd heeft het geld verdeeld onder alle inwoners van Rawagedeh, KV).” verteld mevr. Zegveld hierboven. En daarmee is alles voor mij persoonlijk gezegd: het gaat de claimers niet om een openbaar excuses van de overheid maar om het geld dat men zijdelings op een bankrekening krijgt. En vooral mag niemand het weten want ze willen het niet delen met de buren.
De Nederlandse overheid heeft excuses aangeboden in Rawagede. Neem aan dat de nieuwe claims dus louter zijn gemotiveerd op geld. Logisch want Sulawesi kent veel armoede vooral in de dorpen. Dat overheid excuses aanbiedt voor iets wat een andere regering in een andere tijd heeft gedaan, over het nut daarvan zijn meningen verdeeld. Maar ik lees in artikel hierboven enige affiniteit van indisch3 met de claimers, ook lees ik sympathie van bezoekers van deze website. Laat ik dan volgende eens voorstellen; de overheid nam besluit destijds maar uw grootvaders, merendeel hier is indische Nederlander of nazaat totok, voerde het uit. Merendeel van de indische Nederlanders was namelijk militair of ambtenaar. Dus wat als u nou eens allemaal een slachtoffer “adopteert”? Niet voor 50 euro maar voor bedrag wat de indonesische claims eisen: paar duizend euro. Wat vind u ervan? Bedoel denkt u dat de ministers het geld uit eigen zak betalen: dat is belastinggeld dus u betaald toch indirect. Laat de claims van zuid-sulawesi bij de nazaten van de uitvoerders worden neergelegd:uzelf. Bent u nu nog zo’n voorstander?
I agree totally that both sides should be compensated, so that we can move forward to a relationship on level playing field
Ik wil aandacht vragen voor de Indische moeders, oma’s , ook Indonesische, en tantes die tijdens de oorlog in vml. N.Indie met hun gezin, veelal jonge kinderen, buiten de kampen mochten blijven vanwege hun etniciteit. Veelal zonder mannen, die in krijgsgevangeschap waren en zonder inkomen moesten ze jarenlang zien te overleven in een steeds vijandiger wordende omgeving van Indonesiërs opgejut door de Japanner en hun politieke leiders. Met als apotheose na 17-8-1945 de massale aanval van de republikeinse horden die ongewapende en vaak al uitgehongerde en zieke mannen, vrouwen en kinderen in grote getale beestachtig letterlijk afslachtten.
Aan deze vrouwen wordt tijdens de herdenkingen nauwelijks aandacht besteed. Maar ik pleit er voor een standbeeld voor deze moedige Indische vrouwen op een ereplaats bij het Indisch monument op te richten. Daarvoor zoek ik medestanders onder de nieuwe generaties van de Indische gemeenschap. Zij mogen ook ge-eerd worden.
Allereerst zie ik het verband niet tussen de 18 claims en het door Huib gestelde, etc.
De Indonesische Onafhankelijkheidsverklaring wordt in verband gebracht met een massale aanval van Republikiense horden op ongewapende en vaak al uitgehongerde en zieke mannen, vrouwen en kinderen in grote getale beestachtig letterlijk afslachtten.
Dit is naar mijn mening wederom stemmingmakerij tegen de Indonesiers.
2. Voorts was de apotheose in de periode waarover Huib het heeft de strijd tegen het kolonialisme en de aanwezigheid van kolonialen die door de Indonesiers werd gevoerd, de slag van Surabya, en die jaarlijks herdacht wordt op Hari Pahlwan de 10e november. Deze slag werd door de Indonesiers met grote verliezen gevoerd tegen de Britten en niet tegen de Nederlanders.
Ik denk dat Huib gewoon doelt op de Bersiap in zijn algemeenheid niet specifiek Soerabaya. Dat de nationalisten daar vochten tegen de Britten en in beginsel tegen de overgebleven Japanners klopt. Maar laten we niet vergeten dat een deel van die gevechten ook plaatsvonden omdat de Japanners en Britten de (terugkeerde) Indisch-Nederlandse bevolking trachtte te beschermen. Een voorbeeld is het Gudeng-transport. Het verband tussen de 18 claims is dat er wederzijdse erkenning moet zijn. Nederland heeft in kwestie Rawagedeh excuses aangeboden en uitgekeerd. Maar geldt een dergelijke behandeling niet voor de Indische en Nederlandse burgers die destijds zijn omgekomen? De bersiap wordt nog altijd zwaar onderschat. Vandaag toevallig een artikel over in het nieuws. http://www.rtlnieuws.nl/nieuws/binnenland/moord-op-nederlanders-indie-was-genocide
Ik wil wat lacunes opvullen in het geheugen van Erik.
In de Rawagedezaak werd de overheid door de Haagse Rechtbank VEROORDEELD tot het betalen van schadevergoeding aan de weduwen, van vrijwilligheid zoals hij insinueert is geen spraken.
Duitsland heeft in het kader van de Wiedergutmachung ook aan particulieren schade vergoed. Er zijn maar een paar landen, die schadevergoeding verleenden, de VS gaven schadevergoeding aan Japanse Amerikanen omdat ze geinterneerd waren in de oorlog
Even een correctie. het Internationaal Gerechtshof gaat over verschillen tussen staten en niet zoals U zo stellig beweert over particuliere personen.
Een andere correctie: Erik maakt een vergelijking tussen Rawagede en Duitsland. Erik laat duidelijk blijken dat hij het proces Rawagede niet kent maar er lustig vergelijkingen mee maakt. Bij Rawagede wordt de Staat aansprakelijk gesteld voor de schade aan de nabestaanden.
Correctie: En Westerling wordt niet aangekllaagd omdat hij bij Rawagede de mensne niet neerknalde maar majoor Wijnen . De bevelhebber van de landstrijdkrachten, generaal Spoor schreef op 23 juli 1948 aan procureur generaal Felderhof: “Ik zit er nogal mee in; strafrechtelijk is de man aansprakelijk en volgt er bij behandeling voor de Krijgsraad onherroepelijk een veroordeling, welke hem zijn verdere carriere kost.” Er werd geen vervolging ingesteld zoals ook bij Westerling
Ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat Erik nogal lichtvaardig en indolent met de waarheid omgaat. Juistheid is niet zijn sterkste kant. Ik raad hem aan wat Vaderlandse Geschiedenis te bestuderen
Hoe is het mogelijk dat een ambassadeur excuses aanbiedt . Indonesie biedt ook geen excuses aan voor het moorden van de vele uitgehongerde en ontheemden die uit de jappenkampen kwamen of in de oorlog ondergedoken zaten , na de terechte onafhankelijk in 1945 volgde de bersiap waarin geroofd , verkracht en gemoord werd . Het is te triest voor woorden dat iemand die in 1970 geboren is zo’n belang heeft in het aaien van haar eigen ego , in vele landen wordt zo’n haantje de voorste staatgevaarlijk genoemd . Ik wist ook niet dat de weduwen zo oud worden in Indonesie gezien de armoedige omstandigheden . En een weduwe is zo gecrieerd