‘Vergeten staatsman’ Soetan Sjahrir was een van de grondleggers van het vrije Indonesië. In het boek ‘Linggadjati, brug naar de toekomst’ krijgt hij speciale aandacht. Het is een bescheiden biografische schets over zijn leven, geplaatst binnen de context van de politieke omwentelingen in Indonesië. Het maakt nieuwsgierig naar meer inkijk in het leven van Sjahrir.
Linggadjati, brug naar de toekomst (KIT, 2009)Eerlijk gezegd had ik nog nooit van Soetan Sjahrir (1909-1966) gehoord toen ik het boek ‘Linggadjati, brug naar de toekomst – Soetan Sjahrir als een van de grondleggers van het vrije Indonesië’ in handen kreeg. Beetje gênant misschien, maar hij wordt niet voor niets de ‘vergeten’ Indonesische staatsman en socialist genoemd. Dit boek is, tegelijk met een DVD en een tentoonstelling, uitgebracht in Sjahrir’s honderdste geboortejaar. In het boek beschrijven Frederik Erens (historicus) en Adrienne Zuiderweg (onderzoekster en publiciste) zijn levensloop, die zij plaatsen in de context van de politieke en sociale ontwikkelingen in het Indonesië van voor en na de Tweede Wereldoorlog. (Waarbij er helaas een fout in de inleiding is geslopen: de Proklamasi was toch in 1945?)
Onoverbrugbare tegenstellingen
Linggadjati gaat over de totstandkoming van het Akkoord van Linggadjati in 1946. Een van de sleutelfiguren was de toenmalige premier Sjahrir, een van de ondertekenaars. Het was een poging tot vreedzame oplossing van het Nederlands-Indonesische conflict. Toch liep het akkoord, dat gesloten werd in een gelijknamig bergdorpje op Java, uit op een fiasco. De Nederlandse regering zag ‘Linggadjati’ als tijdwinst om alsnog grip op de kolonie te krijgen. De Indonesische onderhandelaars zagen het akkoord ook als tijdwinst, maar dan om Indonesiërs ervan te overtuigen dat hun land één republiek moest worden. Deze strijdige belangen bleken een onoverbrugbare tegenstelling te zijn. De achterbannen aan Indonesische en Nederlandse zijde bleven wantrouwig, de Eerste Politionele Actie volgde een jaar later.
Verkeerde been
Toen ik de cover van het boek zag – een tekening van striptekenaar Peter van Dongen – dacht ik: ‘Ha! Een stripversie van de verhalen over het akkoord van Linggadjati, dat is interessant. Een boek om in te bladeren en wat te lezen, met een harde kaft en het formaat van een klein prentenboek!’ Bij het openslaan bleek dat ik op het verkeerde been was gezet. Linggadjati, brug naar de toekomst is een historisch overzicht, toegankelijk vormgegeven, maar serieus van aard met veel feiten, afkortingen en jaartallen. Als je kritisch naar het boek kijkt kun je dus zeggen dat vorm en inhoud niet bepaald op elkaar aansluiten. Bovendien: is het nu een historisch overzicht over de stappen naar het Akkoord van Linggadjati, een biografische schets van leven en werk van Sjahrir of een wetenschappelijk getint boek over de opkomst van het Indonesische nationalisme vol jaartallen?
Meer Sjahrir!
In het laatste hoofdstuk staat dat het Indonesische ministerie voor Buitenlandse Zaken een stripboek heeft uitgegeven voor de jeugd: ‘De strip toont hoe Indonesië en Nederland in Linggadjati op vreedzame wijze hebben geprobeerd een oplossing te vinden, waarbij ze elkaars standpunten en waarden respecteerden.’ Misschien moet ik die ook maar eens gaan lezen. Om te beginnen. Want verdienste van het boek is absoluut dat het interesse wekt voor deze bijzondere figuur, Soetan Sjahrir. Zijn leven en werk waren nauw verweven met Indonesië en met Nederland, waar hij zijn opleiding volgde, en zijn sterke idealen werden hem niet in dank afgenomen. Soetan Sjahrir werd eerst verbannen door de Nederlandse regering en later gevangen gezet door zijn voormalige politieke vriend Soekarno. Toch heeft de in Leiden geschoolde staatsman altijd vastgehouden aan zijn idealen van een democratische, socialistische samenleving. Wrang dat er desondanks nog twee oorlogen en vele slachtoffers nodig waren om daadwerkelijk een vrij Indonesië te krijgen.
Tip: Onlangs wijdde Andere Tijden een uitzending aan Sjahrir en het akkoord van Linggadjati, met historische beelden om van te smullen.
Bestel het boek
![PhotoFriday #4 [slot]: Cap van Balgooy over de Jacht](https://www.indisch3.nl/wp-content/uploads/2012/12/PhotoFridayDeJacht1-150x150.jpg)
Is dit een Indische of Indonesisch website want lees de afgelopen tijd wel veel stukjes die meer betrekking hebben op de Indonesische politiek en staatsvorming..wat niet altijd zo vriendelijk omging met de Indische Nederlanders. Beetje vreemd om dit op Indisch3.nl tegen te komen..
@ Erik
Linggardjati overeenkomst was eigenlijk de keerpunt geweest in de Indonesische en Nederlandse betrekkingen.
Doordat Nederland de Linggardjati overeenkomst had geschonden heeft dat belangrijke konsekwenties gegeven , met de resultaat de min of meer gedwongen migratie van de Indische Nederlanders naar Nederland.
Of men dat wil of niet , het is een belangrijke onderdeel in de geschiedenis van de Indische Nederlanders.
Ik heb het boekje net maar gelezen , het is populair geschreven , oppervlakkig en naar mijn bescheiden mening bevat het geen nieuwe gegevens.
Ik kom nog met mijn inhoudelijke opmerkingen over het boek.
Het akkoord van Linggadjati was een belangrijke stap in de richting van een volledig vrij Indonesië en het begin van officiele diplomatieke betrekkingen tussen Nederland en Indonesie. Daarmee was het natuurlijk ook een belangrijke moment in de geschiedenis van Nederlands-Indië. De Indische geschiedenis is dan ook onlosmakelijk verbonden met de geschiedenis van Indonesië en Nederland. De (inmiddels verbeterde) Nederlands-Indonesische betrekkingen anno 2010 zijn daarom alleen te begrijpen vanuit die geschiedenis. In het licht daarvan krijgt Soetan Sjahrir als Indonesisch staatsman, die de laatste tijd (terecht) meer aandacht. Wat ons betreft dus reden genoeg om daar ook aandacht aan te besteden.
De laatste paar jaren heb ik gemerkt dat er aandacht werd besteed aan de andere kant van het verhaal (van de Indonesiers) .
Een mooi poging om veel misverstanden , mythevorming , zelfs geschiedvervalsing te doorbreken.
Gelukkig hebben de jongere generatie wetenschappers , historici die vrijer waren dan de vorige generatie nu hun bijdrage kunnen leveren , bijna ongehinderd van sentimentele overwegingen.
Het boek is een soort reconstructie van de nationalistische beweging in Indonesia , de rol van de ” founding fathers (o.a Soetan Sjahrir) en de gemiste kansen die door Nederland niet werd gebruikt .
Ook is men tot de ontdekking gekomen dat de Indonesiers zelf hun toekomst hebben bepaald , voor hun eigen ontwikkeling(onderwijs) en hun vrijheid die ze moeten bevechten.
De schrijvers hebben te weinig geschreven over :
*De ethise politiek ,buiten Van Deventer mis ik andere Nederlandse namen die het lot van den Inlanders willen verbeteren.
*Op onderwijs gebied de rol van de Indon. nationalisten met hun eigen scholen , zelfs wilde scholen werd ook niet vermeld.
*De verbeteringen waren vaak fopspeen , zoals de Volksraad.
* Bepaalde zaken zoals de mythe van ” onverzoenlijke haat ” jegens de Nederlanders kwam ter sprake , alleen kan men dat niet zeggen dat het voor de bijna 70 miljoen Nederlandse Onderdanen gelden.
Hoogstens voor de Communisten en mensen die direkt te lijden hadden van de Nederlandse kolonialisme.
De leiders van de Nationalisten waren (bijna) allemaal min of meer pro Nederland (zoals S.Sjahrir en Hatta e.v.a , behalve een klein deel die meer Marxistich ingesteld waren , een klein deel van de Perhimpunan Indonesia in Nederland.
Die hadden geprobeerd een bestuurcoup te plegen bij de Perhimpunan Indonesia.Later werden ze leiders van de P.K.I (Partai Komunis Indonesia).
Bron H.Poeze : In het land van de overheersers.
Wel hebben de schrijvers geschreven(blz 93) dat men van Linggardjati kunnen leren dat :
1. Men moet onderhandelen op basis van wederzijdse respect en gelijkwaardigheid.
Opmerking:
Ik denk niet dat Nederland (volk en parlement) toen dat kunnen accepteren, “men” zegt dat ze (Indonesiers) ons (Nld) nog 300 jaar nodig hebben voordat ze zichzelf kunnen besturen 1*)
2.begrip voor wederzijdse problemen
Opmerking :
3.Men moet rekening houden met langetermijn belangen , ipv korte termijn gedachte.
Opmerking :De getekende accoord werd door de Nederlandse parlement uitgekleed , veranderd etc , gevolg niet acceptabel voor de Indonesiers.
De accoord werd veranderd omdat men bezig was met verkiezingen , partijbelang was belangrijker dan landsbelang.(bl 75-76)
Later werd de Pol.Actie I gelanceerd , gevolg met de 2de Pol.Actie.
Hoe dan ook het is goed dat een paar Nederlanders ” de andere kant” van het verhaal wil publiceren.
Eerlijk gezegd staat wel weinig over Soetan Sjahrir.
1* Dit is ook zo’ n volksverlakkerij .
Toen de Indonesiers merdeka waren , hadden ze voldoende geschoolde mensen .
Dit in vergelijking met de Nederlanders(inclusief Indische Nederlanders ) .
Ze hadden bijna 2 of 3 keer geschoolde Indonesiers met Nederlandse opleiding en vorming.
We praten nog niet eens van de andere Indonesiers die een gewone Indonesische opleiding en vorming hadden gehad.
Zie ” Djalan Ke Barat “( Weg tot het Westen) , dissertatie van Kees Groeneboer KITLV Leiden.
@ Erik
“op de Indonesische politiek en staatsvorming..wat niet altijd zo vriendelijk omging met de Indische Nederlanders”
Dat is an sich een terechte constatering maar gedurende een aantal eeuwen hebben de ‘Nederlanders’ en met hen een aanzienlijk deel van de ‘Indische Nederlanders/Europeaan’ zich van hun kant niet altijd even vriendelijk getoond.