Indische zoenen zijn anders dan Hollandse. Indische mensen raken de wang van hun ‘slachtoffer’ niet of nauwelijks aan, Hollanders planten drie klapzoenen midden op je wang. Zelf zweef ik daar een beetje tussen in, zoals wel vaker het geval is.
Lang tong
Ik moest erg lachen toen ik bij de laatste Indisch3.0 vergadering hoorde over een jonge Indo die dacht dat ‘Tong Tong Fair’ iets met zoenen te maken had. Ik zag meteen innig verstrengelde bezoekers voor me op rotan bankjes bij de ingang. De anekdote deed me nadenken over het verschil tussen de Indische en Hollandse manier van zoenen. Dan heb ik het dus niet over de ‘lang tong’ variant, maar het gewone alledaagse zoenen ter begroeting of bij het afscheid nemen. De een- twee of drievoudige wangkus dus.
Begroetingsrituelen blijven cultureel bepaald.
Neus
Mijn ervaring met begroetingen van Indische ooms en tantes is dat ze gepaard gaan met veel opgewonden gebabbel en zoenen in de lucht of half schampend langs de wang. Belangrijk hierbij is dat door de neus wordt ingeademd. De geur van iemand die je zoent is heel belangrijk. Tijdens het Indische begroetingsritueel wordt even aan elkaar ‘gesnuffeld’. Het is niet zo als bij de Eskimo’s, die ‘neuzen’ in plaats van zoenen, maar de neus is wel een belangrijk onderdeel van het ritueel.
Derde zoen
In Nederland steekt van tijd tot tijd het verzet tegen de derde zoen de kop op. Waarom geven wij DRIE zoenen bij een begroeting of afscheid? Links, rechts, links, ook als je mensen maar oppervlakkig kent? Je bent op die manier wel even bezig op een verjaardag. Zoen je dan iedereen, en iedereen drie keer? Veel mensen vinden het maar een klef gedoe, drie kussen op hun wang, en trekken hun hoofd al na twee zoenen terug. Met alle genante situaties van dien.
Drieklapper
Schrijver en taalvirtuoos Jan Kuitenbrouwer heeft een eenvoudige oplossing bedacht voor het zoendilemma. De trekproef. Bij twijfel over een kus trek je de oom, tante of vage kennis een beetje naar je toe. Stuit je op verzet, dan kun je alsnog een hand uitsteken. Maar als de ander meegeeft, dan mag er gezoend worden: tijd voor de Brabantse drieklapper. Of voor de Indische schijnkus, want het gaat immers om het gebaar?
Wat heb ik toch altijd een lol als ik weer eens moet constateren dat veel wat er Indisch wordt genoemd, zoals de snuffelkus, eigenlijk Javaans is. Ook wel logisch want 80 % van de Indo’s heeft Javaans bloed. Daarom heeft de knokkelgroet van de bergpapua’s het ook nooit gered.
“Ze groeten met gekromde wijsvinger van de rechterhand (de zgn. knokkelgroet). De andere geeft hem een wijs- en middelvinger waarna de handen met een korte ruk worden teruggetrokken. Hierdoor hoor de een klikkend geluid. Het vereist wel enige oefening eer je dit effect verkrijgt.”
Wat me ook opvalt is dat de enige man die ik ooit 3 zoenen op de wang geef is mijn indische opa, met nederlanders bestaat er een bepaald taboe op het geven van 3 zoenen van mannen onder mekaar.
Ik ken zat Hollanders die de zogenaamde als hierboven beschreven “Indische zoen” doen. Die zoen is niet Indisch, maar Hollands. Het is, laat ik zeggen, de aangepaste of geassimileerde kruidenierszoen. Je kunt wel van alles Indisch noemen, maar dit toch echt niet. De haringzoen – meteen die tongen maar bij elkaar naar binnen steken – is wel echt heel erg Hollands, of Schevenings. Dat doen Indische mensen niet, of nog niet. Ik doe tegenwoordig nog maar één zoen, op de wang. Is genoeg. En werkt beter. Ik bedoel, mensen zijn verrast, en verrukt, ze denken: wow, één zoen, wat romantisch. Leuk stukje trouwens, daar niet van.
Er wordt in Nederland steeds meer gezoend en soms zoenen mannen zich, het hangt er vanaf hoe lijfelijk men is. Sind ik in Italie kom en woon zoen ik ook meer, ook mannen. Het is dus zoenen is cultureel bepaald. In Italie zoen je mekaar 2 keer maar een keer zoende ik een vriend 3 keer zoals in Nederland en nu we elkaar tegenkomen wordt er stevig geknuffeld.
Mijn zoon zie ik schoolvrienden zoenen als ze mekaar tegenkomen maar wij zoenen elkaar als ik van een reis terugkom. We zijn een beetje cool.
Als ik bij mijn ouders kwam zoende ik niet alleen mijn moeder maar vanwege de Italiaanse invloeden ook mijn vader. Dat schept toch wel een intieme band want Indischen laten hun gevoelens niet zo gauw blijken.
Ik hanteer ook een zoencode, oftewel , ik gebruik wel zo’n Indische in-de-lucht-hangen zoen voor het oppervlakkige kontakt en er zijn meer de intiemere zoenen, uitdrukking van respect t.t. bvb mijn vader. Verschil moet er zijn.
@Chun – mijn voltallige familie, die op haar hoogtepunt in omvang een flink deel van een voetbalstadion had kunnen vullen, begroette elkaar zo. In de Indische wereld was mijn familie daar echt niet uniek of onderscheidend in. Met het verdwijnen van de eerste generatie wordt die ‘cium peluk’ weliswaar een zeldzaamheid, maar zeggen dat de snuifzoen typisch Hollands is, is hetzelfde als zeggen dat Conimex typisch Indisch is.
Lieve luitjes, ik was altijd in de vooronderstelling dat de snuifzoen indisch is. Werd bij onze indische familie ook gedaan. Is dat van de hollanders afkomstig? Kan ik me niet voorstellen… geuren zijn toch veel meer des indisch. Wie weet er meer over?
grt Cornelia