In de meeste mengculturen ontstaat een sociale omgangstaal op basis van verschillende talen. In Nederlands-Indië ontstond natuurlijk het petjoh, een mengtaal van Nederlands en Indonesisch (vooral Javaans en Betawi) die veel oudere indo’s vaak nog steeds kunnen spreken. Maar ook in het Indonesië van nu is er onder de jonge generatie een eigen mengtaal onstaan: het Bahasa Gaul.
Het is een mengtaal zoals er in de wereld talloze zijn ontstaan: het Sabri uit het Middelandse zeegebied, het Russenoors, het Sranan Tongo uit Suriname en natuurlijk het vroegere pasarmaleis, de lingua franca van de Indonesische Archipel. Taalwetenschappers spreken dan van een pidgintaal of creooltaal; een taal die elementen van verschillende talen bevat. Simpel in gebruik en meestal alleen in gesproken vorm.
Bahasa Gaul bevat veel samenvoegingen van twee of meer woorden tot een woord. Terima kasih (Dankjewel) wordt in het Bahasa Gaul bijvoorbeeld “makasih”. Maar er worden ook nieuwe uitdrukkingen gevormd. Bijvoorbeeld met engelse woorden, zoals de kreet: “So what gitu loh!” (Wat maakt het uit!) die je vaak hoort.
De term Bahasa Gaul dook voor het eerst op in de jaren 90 en betekent vrij vertaald zoiets als sociale taal. Het is een straatslang ontstaan vanuit het Betawi, de taal van de Jakartanen, het Hokkien-Chinees, en het Bahasa Prokem, een oudere straataal die gesproken wordt door zogenaamde preman, of kleine straatcriminelen. Maar Bahasa Gaul bevat ook woorden uit de travestie- en gay-cultuur van Jakarta.
De nieuwe taal is alleen niet zo geliefd onder taalkundigen. Een paar jaar geleden riep een groep taalkundigen de media in Indonesië op om Algemeen Beschaafd Indonesisch te gebruiken en de verspreiding van Bahasa Gaul te stoppen”. Niet dat het geholpen heeft, want inmiddels is het de taal van de Indonesische populaire cultuur geworden. Vooral de jongere generatie gebruikt het en door social media en sms verspreidt de nieuwe slang zich steeds sneller en gemakkelijker. Bovendien wordt Bahasa Gaul nog eens extra populair gemaakt door soap-acteurs en celebrities.
En ja, de ontwikkeling van taal laat zich natuurlijk ook niet begrenzen door linguïsten die dat taalverloedering vinden. Taal evolueert per definitie constant tot iets anders en vernieuwt zichzelf voortdurend. Zeker in een mengcultuur zoals de in Indonesische ontstaat al snel een nieuwe pidgintaal. Als je binnenkort van plan bent naar Indonesië te gaan: leer dan wat standaard-Indonesisch, maar verdiep je zeker ook eens in Bahasa Gaul… Want met Petjoh of pasar-maleis kom je niet meer zo ver. So What Gitu Loh!
Ik denk dat er een nuanceverschil bestaat tussen Algemeen Correct Indonesisch( Bahasa Indonesia yang Baik dan Benar) of vaak als school Indonesisch of Bahasa Indonesia Baku/Standar en Algemeen Beschaafd Indonesisch.
Ik zou eerst de Bahasa Indonesia leren en dan pas de Bahasa Gaul.
Het gebruik van Bahasa Gaul kent veel valkuilen , is vaak gebonden aan bepaalde spelregels .
Het is ook nog steeds not done om Bahasa Gaul te gebruiken in je eigen huis , met je ouders etc.
Te vergelijken in de oude situatie in Nederlands Indie.
In Nederlandse huizen was ook not done om petjoh of pasar maleis te gebruiken .
Stel is voor dat Tjok(George) en Pientje ( Josephine) thuis met elkaar petjoh praten terwijl hun oude heer hun naar deftige hollandse school had gestuurd.
Uit mijn jeugdtijd (vorige eeuw) in (D)Jakarta was ook zo geweest .
Ondanks de opmars van B.G is het vaak afhankelijk van de sikon (situasi dan kondisi) Waar en Wanneer en met Wie je de BG kan gebruiken.
Weet nog dat een paar jaar geleden ik over beol heb gehad , kreeg ik komentaar van mijn neef (SMP) dat het niet kon.
Ik moest B.A.B zeggen , buang air besar. Of kebelakang.
Nog meer populaire uitspraken van huidige Indonesische jonge generatie
– SMP:Sudah Makan Pulang -> direct na het eten naar huis gaan
– ABG: Anak Baru Gedeh -> tieners die volwassen over willen komen
– DUGEM: Dunia Gembira -> clubbing
Leuk artikel Ed! Ik ben zelf getrouwd met een indonesische schoonheid die opgegroeid is in het moderne Jakarta..
Als zij met haar Indonesische vrienden/vriendinnen praat, dan komt die “slang” in een keer uit en voel ik me met mijn Bahasa Indonesia erg ouderwets 😉
Clubbing doe je voornamelijk ’s avonds, dus Dunia Gemerlap lijkt me het meest waarschijnlijk.
Overigens zijn woorden als dugem, gaptek, miras acroniemen zoals bijvoorbeeld Ahold,FAQ, ASAP of mijn part LOL. Wil je je nieuwe “bahasa Gaul-woorden” vormen, dan moet je daarvoor zeer speciale regels volgen. Vaak lijkt het voor niet-ingewijden ook op geheimtaal. Ik hou ik me hier niet zo mee bezig.
Sooooo What Gitu Loh!
Bij een jeugdtaal, al dan niet voor ingewijden, zoals bahasaa Gaul, hoort natuurlijk een jeugdcultuur.
Oudere indo’s – Surya Atmadja – kennen wel de nozems en de provo’s. Nozems op een brommer , een zundapp e.d. – werden “brozems” genoemd.
Ik weet niet wie ermee begon maar je had bvb woorden als “vogels” en “natels”, en wat muziek betrof had je het over over “spiechedelies”. Uit de mond van een ouwe belegen knar komen deze woorden natuurlijk raar uit de mond, maar dat geldt ook voor dat bahasa Gaul.
De indonesische groep Project Pop maakte enige jaren geleden een mooi liedje over deze jeugdcultuur
Dugem vs Metal, kijk maar op youtube, een lekker liedje met een stuwend (metal)-ritme wat mij betreft.
Gelukkig ben ik niet zo’n oude knar om dit liedje op haar waarde te kunnen beoordelen 😉
Even terugkomen op dat bahasa Gaul. Bahasa Gaul moet je wel onderscheiden van slang of dagelijks taalgebruik. Dan heb je ook zoiets als bahasa Bergaul, meen ik.
Laten we hierover duidelijk zijn. Ook in het veelvuldig gebruik van acroniemen, betekent niet dat dat we hier te maken hebben met bahasa Gaul.
Ook niet door het veelvuldig gebruik van woorden als: gimana, kenapa, kalo, sampe etc.
Ook hoor ik in mijn omgeving zinnetjes als: pantesan cantik; jurusan apa?; apa tuh, obat, ya?
Ik ben de laatste die zal ontkennen dat dergelijke woorden of zinnen ook in een gesprek in het bahasa Gaul worden gebruikt.
Zoals Surya Atmadja eveneens schreef: Het gebruik van Bahasa Gaul kent veel valkuilen, is vaak gebonden aan bepaalde spelregels.
Ook in het bahasa Gaul wordt gebruikt gemaakt van voor- achter, -invoegsels. Zelfs ook van klinkerveranderingen.
Dan heb je zogenaamde versprekingen, ik heb geen voorbeelden maar die liggen in het vlak van “spiechedelisch” (psychedelisch)
Het beetje literatuur dat ik hierover heb, kan ik uitgerekend nu niet vinden en ik ben geen deskundige, dus ik kan hierover weinig mededelingen doen.
Maar toch het volgende:
preman = vrijman
afgekort wordt het prem
Aan dit prem wordt het voorvoegsel “ko” gevoegd, en het wordt koprem.
Nu komt de grote modificatie: koprem wordt prokem
Dus preman = prokem = vrijman
Tot slot: enkele woordjes die ik ken
koit = dood
maluku = verlegen
malaysia = males (lui)
dingdong = dingin = koud
Oke deh, slametan bergaul bow. Jangan stress ya? Nice weekend. Ciao!
So what Gitu loh.
Wanneer wordt het dan gebruikt ?
Het is als men een”tegenoverstelde” mening krijgt , dat de andere partij indirect direct/vaak indirect twijfelde aan je stelling.
Indirect als ze zeggen : Lho(loh) kok begitu ?
En dan antwoord je (met een “cuek houding) So what ( bhs England) en Gitu( afgeleid van begitu) loh .
De beruchte verspreking , al dan niet Freudiaans is als iemand een fout maakt dat hij over iets (b.v zijn gedrag) schaamde.
Schaamte is volgens A.Teeuw kemaluan , betekent ook geslachtdeel.
Dus kan je voorstellen als men letterlijk het Indonesische woord schaamte gebruikt om te zeggen dat je heel erg schaamde (van iets).
Trims ya , udah mau baca
(Terima kasih atas perhatian Anda).
Misschien zou je ipv versprekinginge beter van “uitglijders” spreken. In het behasa Indonesia “plesetan”.
Bijvoorbeeld: sutrahlah – verspreking van sudahlah
Even terzijde: leuk artikel, deze ouwe wordt nog enthousiast.
In vergelijking met bahasa Gaul is petjok gewoon hopeloos gedateerd, “antik”. Petjok heeft voor mij iets BELEDIGENDS over zich. Niet mijn ding eerlijk gezegsd.
Hebben jullie niet opgemerkt dat bahasa Gaul, naast dat het een taal voor ingewijden is eigenlijk ook een beetje een KUNSTTAAL is (of aan het worden is)?
Nu even dat voorvoegsel “ko”
Ik heb inmiddels megrepen dat het te vergelijken is met het indonesische “si”
Mati
afgekort mat
+ ko wordt komat
wordt Mokat
Nog een aantal bekende bahasa Gaul woordjes
ember – memang benar
jablay – leuk liedje van titik Dj uit de film Mendadak Dangdut(zie youtube). dit is een acroniem van jarang dibelai. Een vrouw die zelden gevleid of gestreeld wordt komt veel tekort. Dus wat doet zij? Zij laat zich makkelijk pakken 😉
katrok: dorps, kampungan, norak (boers)
keren – kool = cool
bonyok – afgeleid van bahasa prokem bokap (vader) en nyokap (moeder) en betekent de “ouwelui”
kamsud – omkering van maksud.
Ach er zijn er zovele, elke streek of stad heeft wel de eigen woordjes.
Geinteresseerde kunnen op internet een kamus gaul vinden, en fora waar nieuwe woordjes besproken worden.
p.s.
Ook ik ben niet vrij ben van uitglijders – tikfautjes. Ayam sori.
behasa = bahasa
megrepen – begrepen.
Dit komt omdat ik een beetje kippig aan het worden ben 😉
Jablai – Titi Kamal (dus)
http://www.youtube.com/watch?v=eqg_h738yqU
Sutrahlah!
DuGem kan verschillende betekenis hebben.
Dunia Gembira= clubbing.Dunia Gemerlap: “Bling bling”wereld (klatergoud).Of Duduk Gemetar : Zitten met knikkende knieen.
Als een oude jongere uit (D)Jakarta is het prettig te lezen dat SMP(Sdh makan Pulang) nog steed door jongeren werd gebruikt.
Eigenlijk kwam de bhs gaul omstreeks jaren 70 , toen gebruiken de woorden al ( SMPtijd).
En waag niet om het thuis of op school te gebruiken.
In het begin gebruikt men (groepen-subgroepen) hun eigen bhs gaul (quot: untuk merahasiakan isi obrolan dalam komunitas tertentu=om hun gesprekken af te schermen voor de buitenwereld).
Daarnaast heb je de Okem (prokem) taal en de Banci=bencong taal (travestiet).
Men voegt aan de de stam (werkwoord ?) voor-achter en invoegingen.
Ko, ES ,E+Ong combinatie ( voorbeeld Banci wordt bencong),IN, PA-PI-PU-PE-PO .
Tegenwoordig gaat de trend naar zonder regels ( te veel splintergroepen ) en in combinatie met SMS-taal.
SMS taal is weer een aparte taal .Sommige woorden van SMS taal kan men weer vinden in de Bhs Gaul.
En het is weer anders dan de Bhs Jakarta (Betawi-Melayu) , die door de grote gebruikers vaak gebruikt wordt door de jongeren (en de generatie van oude jongeren uit Jakarta).
Het probleem met bahasa Gaul is dat wanneer je woorden gaat afleiden van bestaande talen, al dan niet lokaal of buitenlands, dat het dan gewoon dagelijkse taal wordt of mijn part slang.
Er ontstaan dan nieuwe woorden die anders worden geschreven.
Ik gaf er een aantal op: benar, bener; kalau, kalo.
Van oorspromg is bahasa Gaul net zoals bahasa prokem een soort geheimtaal. Daarin kun je bepaalde regels ontdekken die niet overeenstemmen met de regels van het bahasa Indonesia, vooral wat de voor- en achtervoegsels betreft.
Zo niet, dan kan ik er wel, maar raak, een paar nieuwe verzinnen, en aangezien bij Indonesische jongeren Engels zeer populer is zullen dat wel Engelse woorden zijn
imej – image
komen – comment
oh, ja:
pernip (of pernik) = vernieuwd.
Overigens, waar waren de nederlandse indo-jongeren toen het in het bahasa indonesia wemelde van Nederlandse woorden als bengkel, sekrup en dergelijke?
p.s. ik herinner me een boek/film a clockwork orange waarin een tiener ook vreemde woorden gebruikte, voornamelijk russisch/engels
Gelukkig heb ik het boekje gevonden dat iemand mij ooit kado gaf, omdat ik ooit eens iets wilde afweten van dat bahasa Gaul.
Debby Sahertian, een Indonesische artiste, schijnt een deskundige te zijn op dat gebied. Haar boekje:
Kamus Gaul Bow!
Edisilitonga Ketigana (Eddy Silitonga is een zanger, maar hier wordt iets anders bedoeld)
Pustaka Sinarharapan Jakarta 2008.
Het boek bevat een schat aan dialogen.
Om getheoritiseer in de ruimte te voorkomen, hier een paar zinnetjes bahasa Gaul die ik als voorbeeld geef
Gaul: Bow, akika takara perang deh!
– Aku takut perang deh
Gaul: Tonikum anjas Belinda masak jambu kok!
– Tenang aja Belanda masih jauh kok!
Gaul: Kawanua sutra makarena bow?
– Kamu sudah makan bow?
Gaul: Sutra makarencong juga sutra.
– Sudah makan teman juga sudah
Gaul: Mawar makasar apipa?
– Mau makan apa?
Gaul: Apose anjas deh!
– Apa saja deh!
Enzovoort enzovoort. Na een paar dialogen kom je er wel achter wat de betekenissen zijn van bepaalde “Gaul-woorden”. Hoe deze worden gevormd, daarover moet je je verder verdiepen in de “grammatica”
akika= ik
Belinda = Belanda
sutra = suda
Makasar = makan (vergelijk: maluku = malu en malaysia = malas, en wat ik nog ontdekte: ambarawa = ambil)
Of dat bahasa Gaul een mooie taal is, laat ik maar aan de ge-interesseerde lezer ter beoordeling over.
Nog een paar verraderlijke woordjes:
kalimantan – kalian
kamasutra – kamus
kampret – kamar
kentucky – kentut
kitkat- kita
preman – permen
ramayana – ramai
Tot hier, want ik kan straks het hele boeje wel op het net zetten, hetgeen niet de bedoeling is.
Voor de grammatica zullen jullie een ander boekje moeten zoeken en volgens mij kun je volstaan met een handvol pagina’s met aanwijzingen.
@Tegenwoordig gaat de trend naar zonder regels ( te veel splintergroepen ) en in combinatie met SMS-taal.
Surya atmadya je bent een meester in het laten ontsporen van een topic. Een taal zonder regels en structuur wordt gauw babypraat.
Meneer Pos heeft het over bahasa gaul, jij hebt het over iets anders.
chizzle Ed!Haha! Bahasa Gaul is zo divers; elke stad of regio heeft zijn eigen versie van Bahasa Gaul. Daarnaast zijn er nog JYL (Jakarta Youth Language), Bahasa Pronkem, Anak Gaul, etc.
Elk dialect heeft zijn eigen “Bahasa Gaul” zullen we maar zeggen..net zoals in elke land (ook nederland) er verschillende “jeugd-” of “straattalen” te vinden zijn.
Ewa a boeng, skip hem loessoe mi os op patas, ff chappen,tjeck je laterz..ga niet beren nu he,iedereen mag zijn taal blazen hier,je weet?indisch3 doet dodelijk, dus paas me..
Selamatoo ;p
Heb 1 uur geleden tahu goreng telor gegeten in Senayan City Jakarta .
Staat op de bon TaToR , zeg dus heb ik niet besteld .
Bleek dat het goed is .
TaTor was afgeleid van Tahu Telor .
Wie kent de Nasgor of batagor of Colenak niet ?
Als je nasi goreng besteld moet je gewoon nasgor zeggen.
Aan Nir Henri.
De Bahasa Gaul Betawi gebruikt ik dagelijks ( tenminste buiten school en huis) t/m 1968 .En nu nog als ik mijn oude geng ontmoette.
Had nog gevolgd en gebruikt tot iets meer dan 20 jaar ( jaren, 60, 70 , gedeeltelijk 80 er jaren).
Als je een beetje thuis bent in de principe van Bahasa Gaul dan kan je zien hoe divers het kan zijn ( ik schreef de trend is ” zonder regel” ) , elke (dub) groep kan een eigen bhs gaul ontwikkelen.
De woorden SMP, Cewe, Cowo, bencong , gebo (van bego), lu(lo) gw(gua-gue) etc kwamen ook uit jaren 60.
slm dari Jkt.
Sedaaaapp bakso tahu gorenggggg (batagor) !!!!!
RSP taal:
– Ik voel me Richard Gere/ Daffy Duck/ BA Baracus (gaar)
– wa as nau an achta andoe? (arak an kwanza)
– monster minds (carnaval vierders)
– Niner Tramp
Wat een no-nonsens
wat een nonsens